Turist Cenneti Budapeşte’de Gezilecek Yerler

Son güncelleme tarihi: 2 Temmuz 2022

Macaristan’ın başşehri Budapeşte, Avrupa’nın en tarihi başkentlerinden bir tanesi elbet. Turistleri cezbedecek çok sayıda yer olmasının yanında son derece turist dostu bir kent olması ve Türkiye’den çok güç olmadan ulaşılabilmesi nedeniyle de gezmeye başlayacak şahısların birinci gideceği yerler ortasında söyleyebileceğim çeşitten. Daha görmemiş deneyimli gezginler de elbette burayı atlamamalı. Bu ortada turist dostu derken gezilecek yerlerin çok olması, ulaşım ağının âlâ olması ve harita, tabela vs. manasında gezmesi kolay bir yer olmasını kastediyorum. Ucuzluğu konusunda bir yorum yapmam gerekirse, orta pahalılıkta bir yer diyebilirim.

Ben Budapeşte’ye birinci defa 2017’de gittim, bu yazı da o tarihte yazıldı. Lakin 2022’de yaptığım ikinci ziyaretin akabinde kimi bilgileri güncelledim. Yazıyı olabildiğince şimdiki hale getirmeye çalıştım.

Yazıda vereceğim fiyatlar Haziran 2022 itibariyle doğrudur. 2017’de birinci sefer gittiğimde 1000 Macaristan Forinti (HUF) 12 Türk Lirası’na, kabaca 300 forint de 1€’ya eşitti. Lakin 2022’deki ziyaretimde TL’nin bedeli yaklaşık 4’te 1 düşmüştü, 1€ ise yaklaşık 400 forinte tekabül ediyordu. Yani yaklaşık 22 forint 1 TL ediyor diyebiliriz an itibariyle.

Budapeşte’ye nasıl gidilir?

Gitmesi gelmesi en kolay Avrupa başşehirlerinin başında geliyor Budapeşte. Ferenc Liszt Havaalanı’na THY, Pegasus, Anadolu Jet üzere havayolları nizamlı seferler düzenliyor. Evvelce Macaristan’ın ucuz yollu havayolu şirketi Wizz Air da İstanbul’dan sefer düzenlerdi, maalesef kaldırdılar. Avrupa içinden de otobüs ve trenlerle, örneğin Viyana’dan çok rahat gidilebiliyor. Budapeşte’nin iki tane büyük tren istasyonu var (Keleti ve Nyugati), buraya ülke içi ve dışından çok sayıda tren geliyor. Alışılmış ki Macaristan hudutlarına girebilmek için geçerli bir Schengen Vizesi yahut yeşil pasarport sahibi olmanız gerektiğini hatırlatayım.

Hazır bu noktadayken havayoluyla gelenler için kent merkezine ulaşmanın yollarını anlatmak isterim, hakikaten birçok Avrupa başşehri üzere direkt metroyla irtibat yok. Havaalanından kalkan 200E numaralı otobüsüne binip son durak olan Kőbánya-Kispest M‘ye kadar gidin (sondan bir evvelki Kőbánya-Kispest değil, yanlışlık olmasın). İndiğiniz yerin sol tarafında metro durağı olacak, buradan 3 numaralı hatta (mavi) binin. O tren sizi Peşte tarafının en merkezi kısımlarına götürecektir. Gerekirse aktarma yaparak istediğiniz bölgeye gidebilirsiniz, gerçekten 5 metro sınırıyla Budapeşte’de ulaşım hakikaten uygun.

Ancak 2017’nin ikinci yarısında çalışmaya başlayan 100E numaralı otobüs bence daha âlâ bir seçenek. Gerçekten bu otobüs kentin göbeğindeki Deák Ferenc tér‘e kadar direkt gidiyor. Tekrar merkezdeki bir diğer durak olan Kálvin tér‘e kadar da hiç durmuyor, bu yüzden trafik durumuna bağlı olmakla birlikte pek süratli gidiyor. Gün içinde 35-40 dakikada merkeze varabiliyorsunuz. Tek taraf bilet fiyatı 1 Temmuz 2022’de gelen artırımla itibaren 1500 HUF oldu (öncesinde 900 HUF idi). Bileti havaalanı içindeki bilet gişesinden yahut çabucak terminal dışındaki otomatlardan alabilirsiniz.

Budapest Card

Yine bir öbür çağrışımın peşinden giderek hem ulaşım hem de müze girişlerinde epeyce avantajları olan Budapest Card‘dan biraz bahsedeyim. 24, 48 ve 72 saatlik seçenekleri olan bu kartla metro ve otobüslere sınırsız biniyor, birçok metroya fiyatsız yahut indirimli girebiliyorsunuz. Gitmeden evvel kesinlikle resmi siteden araştırma yapın, gitmeyi düşündüğünüz yerlere ne kadar indirim yaptığını görün, bence en az 2-3 günlük ziyaretlerde işinize fayda. Bunu almayacaksanız da en berbat ihtimal sınırsız ulaşım kartı alabilirsiniz, her ne kadar Budapeşte genel manada yürüyerek gezilebilir bir kent olsa da.

Çağrışımlar yüzünden asıl bahse giremeyecek üzere görünsem de korkmayın, bu son. Budapest Card’la ilgili küçük bir çakallık teklifinde bulunacağım. Olağanda kartın gerisine kullanmaya başladığınız tarih ve saatin yazılması gerekiyor. Müzelerde kartın barkodu okutularak 1 defadan fazla kullanılmaması garanti altına alınıyor. Lakin otobüs ve metrolarda kartı gösterip geçiyorsunuz. Neredeyse hiçbir vazifelinin kartın tarihine baktığına şahit olmadım. Mesela 24 saatlik kart alıp uzun müddetler kullanabileceğiniz manasına gelebilir bu durum fakat tekrar de risk almak istemiyorsanız bu son paragrafta söylediklerimi unutabilirsiniz. Gerçekten birtakım ağır metro çıkışlarında vazifeliler bekliyor ve bilhassa tek binişlik kartları dikkatli formda inceliyor.

Bir bilgi daha, Budapest Card yahut kent içi fiyatsız ulaşım kartı kapsamında gelen sınırsız seyahat hakkı havaalanını kapsamıyor. Yani havaalanından gelirken, yahut merkezden havaalanına giderken başka havaalanı biletini almak zorundasınız. Biletler otobüse binmeden evvel vazifeliler tarafından şahsen denetim edildiği için ortaya karışma ihtimaliniz yok diyebilirim.

Budapeşte’de görülecek yerler

Zincir Köprü (Chain Bridge)

Tuna ırmağının etrafına yayılmış, batıda tarihi ve zirvelik Buda ve doğuda yeni ve düz Peşte kısımlarından müteşekkil kent, iki tarafı bağlayan birçok köprüye sahip. Zincir Köprü kentin en meşhur sembollerinden bir tanesi bilindiği üzere. 150 yıllık köprü, İngiliz mühendis William Tierney Clark’ın dünyada ayakta kalan az sayıda yapıtından biri. Üretimine ise İskoç mühendis Adam Clark nezaret etmiş. Şurayı şöyle görün dememe gerek yok, burayı görmeme üzere bir ihtimal yok zira. En az 1 kez köprüden karşıya geçmeyi unutmayın olağan. Köprünün dışında ırmak kıyısında yürümek de keyifli, ayrıyeten Parlamento’ya yakın bir kısımda ırmak kenarında öldürülmüş Yahudiler’in anısına dökülmüş ayakkabı heykelleri de yürek burkan cinsten, görmek lazım.

Bir not, 2021 Haziran ayından beri Zincir Köprü büyük çaplı bir yenileme çalışmasından geçtiği için kapalı, 1 yıl sonra bile çalışma devam ediyordu. Köprüden karşıya geçmek yahut -üzeri onarım materyalleriyle kaplı olduğundan- hoş bir fotoğrafını çekmek an itibariyle pek mümkün değil maalesef.

Buda (Old Town)

Şehrin daha tarihi olan Buda kısmı, birebir vakitte çok daha turistik. Old town diyebileceğimiz kısımda yer alan en değerli yapı sanıyorum Mátyás Kilisesi. Giriş için 1500 HUF ödediğiniz bu kilisenin dışı çok hoş, porselen kaplı olsa da iç kısmı için birebir şeyleri söylemek güç, bence görmeseniz bir şey kaybetmezsiniz. Çan kulesine çıkmak için tekrar 1500 forint vermeniz gerekiyor.

Bu tarafta ayrıyeten Ulusal Galeri (Nemzeti Galéria) de bulunuyor. Burada da başta fotoğraf olmak üzere ülkenin sanat tarihinin en kıymetli yapıtları sergileniyor. Kilise tablolarından Rönesans zamanına, savaş fotoğrafları ve natürmortlar üzere klasik basamaklardan yakın bölümün çağdaş yapıtlarına epey kapsamlı olduğunu söyleyebilirim. Girişi 3400 HUF, 2017’de 1800’dü. Budapest Card’ sahiplerine giriş fiyatsız. Hususla ilgileyseniz bol vakit ayırın, pek ilginiz yoksa vaktinizi öteki bir yerde değerlendirmeyi düşünebilirsiniz.

Burası kentin müzeler bölgesi üzere olduğundan galerinin çabucak yanında Budapeşte Kent Müzesi olduğunu hatırlatayım, ben yetişemedim maalesef. Yeniden bu bölgede bulunan küçük başkanlık konutunun önünde nöbet tutan askerlerin nöbet değişim merasimlerini yakalarsanız izleyin. Tıpkı merasim birazdan bahsedeceğim parlamentoda da bulunuyor bu ortada. Ayrıyeten Fisherman’s Bastion isimli görüntü balkonu da Tuna’ya yakından bakıp bol bol fotoğraf çekme fırsatı veriyor. Sonuçta burası yüksek bir bölge ve Buda’nın gerisindeki zirveler de başka taraftan görülebiliyor. Alışılmış buranın üst kat balkonlarına çıkıp daha hoş fotoğraflar çekmek için 1000 HUF ödemeniz gerekiyor. O yüzden sabah 9’la akşam 7 ortasında geldiyseniz ve para vermek istemiyorsanız yalnızca alt kat balkonlarına çıkabilirsiniz, oralar da doğal olarak çok kalabalık. Öteki saatlerde Bastion’un tümüne geçiş fiyatsız.

Bu son derece tarihi, birebir vakitte kalabalık bölgeye şahsen tırmanarak da çıkabilirsiniz, ancak vakit ve güç tasarrufu için metroyla geldiğiniz Széll Kálmán tér‘den daima kalkan otobüslere, mesela 16A’ya binebilirsiniz.

Memento Park

Eski Komünist ülkelerde görmeye alışık olduğumuz cinste bir heykel parkı olan Memento Park‘tan bahsetmek isterim. Komünist idare bitene dek Macaristan’ın meydanlarında, parklarında uzunluk gösteren Sovyetik heykeller burada toplu halde sergileniyor. Girişte kocaman bir Marx heykeli var aslında, içeride de Lenin, Béla Kun üzere kişiliklerin, Sovyet-Macar dostluğunun sembolik heykelleri var. Girişte de o periyodun sembolü Trabant marka otomobil bulunuyor. Demir Perde geyiklerini sevenler gidebilir. Giriş 1500 HUF, Budapest Card sahiplerine fiyatsız.

Yalnız biraz kent dışında olduğundan buraya ulaşım azıcık kaygılı. Şöyle anlatayım, parka 150 numaralı otobüs gidiyor. Bu otobüsün başlangıç durağı Újbuda-központ, 4 numaralı (yeşil) metro sınırının bir durağı birebir vakitte. Buradan Memento Park yaklaşık yarım saat. 4’e geçmek için kentin daha merkezi yerlerinde dolanan 3 numaralı metronun Kálvin tér durağında aktarma yapılabiliyor.

Terror Háza

Macaristan yakın tarihinin en kıymetli olaylarının başında 1956 İhtilali geliyor. Vaktin Sovyet yanlısı rejimine karşı ayaklanmış birden fazla genç ve milliyetçi eğilimli beşerler, 2 hafta kadar idareyi ele almışlar. Fakat -müzenin ortasında duran tank üzere araçlarla- imdada koşan Sovyetler, idaresi tekrar ele geçirip Komünist Parti’ye iade etmiş. Bu olay sırasında reformist başkan Imre Nagy ve yakın takımı idam edilmiş, binlerce Macar ülkeyi terk etmiş.

İşte bu olayla birlikte 2. Dünya Savaşı sırasında iktidarı elinde tutup Nazi işgaline çanak tutan Arrow Cross (Gamalı Haç’ın bir türevi) Partisi devrini anlatan Terror Háza (House of Terror) da iki olayı lanetliyor ve Macarlar’ın neler çektiğini anlatıyor özetle. Çok uzun sürmeyen ancak önemli hasarlar bırakmış Nazi işgali, gerisinden gelen Sovyet baskısında yaşananlara, idamlara, sürgünlere, azaplara yer verilmiş. Sovyet devri daha detaylı anlatılmış alışılmış. Macar resmi tarihinin her yerine sirayet etmiş Sovyet devri nefretinin, çoka yaklaşan Macar milliyetçiliğinin en çok hissedildiği yerlerden biri. Çok merkezi bir yerde, bence görülebilecek bir müze. Girişi 3000 HUF (2017’de 2000 forintti).

Ulusal Müze

Bence kentin en kıymetli müzesi Ulusal Müze (Nemzeti Múzeum). Başımdaki ulusal müze kavramına son derece uygun bir yer. O coğrafyanın tarih öncesi periyotlarından başlayarak Hun ve Avar akınları, Macar Krallığı’nın kuruluşu, Mohaç’ın gerisinden gelen uzun Osmanlı hükümranlığı dönemi, Habsburg yılları, dünya savaşları ve sonrasındaki demir perde yılları, uzun uzun anlatılmış. Müzede bulunan en değerli eserler ise çok yakın vakitte müzeye gelmiş Seuso Koleksiyonu. MS 5. yüzyıldan kalma bu harikulade gümüş tabak çanak setinin esasen hangi ülke topraklarına ilişkin olduğu meçhul olsa da en sağlam bilgiler, bunların Macaristan topraklarından çıkıp vakit içinde İngiliz koleksiyonerlerin eline geçtiğini gösteriyor, bu nedenle, toplam 40 milyon Euro’dan fazla bir fiyat karşılığında koleksiyonun tamamı 2017’de Macaristan Devletine verilmiş. Nitekim çok âlâ korunmuş, çok ayrıntılı işlemelerin yer aldığı koleksiyonu kesinlikle görün.

Müzeye giriş 2900 HUF (2017’de 1600 forintti), Budapest Card’a fiyatsız. Kálvin tér metro durağına çok yakın.

Gül Baba Türbesi

Şehir, bilhassa Buda tarafı uzun yıllar Osmanlı denetiminde kaldığı için o devirden birtakım izler kalmış olması olağan. Bunlardan en kayda paha olanı herhalde Gül Baba Türbesi’dir. Osmanlı yıllarında burada yaşamış ve ölmüş Gül Baba isminde mübarek bir şahsiyetin mezar ve türbesi, bu tarihi kısımda yer alıyor. Hatta buraya çıkan taşlı yokuşun ismi Gül Baba utca, mahallenin ismi da Rózsadomb (Macarca Gül Doruğu demek). Ben gittiğimde (2017 Mart) Türkiye dayanaklı bir külliye inşaatı sürdüğü için kapalıydı burası. 2022’de gittiğimde ise inşaat bitmişti ve açılmıştı, yalnızca pazartesi günleri kapalıymış. Osmanlı miraslarına çok meraklı değilseniz anlarım, ben de değilim lakin yeniden de burayı önerebilirim, hakikaten türbenin çabucak üstündeki Péter Mansfeld Parkı’nda çok net olmasa da farklı bir açıdan kent görüntüsü görebiliyorsunuz. Bana Budapeşte’nin en nezih, en değerli konutlarının olduğu bölge üzere geldi lakin elimde data olmadan söylüyorum bunları.

Citadella (Gellért-hegy)

Bence Budapeşte’de en hoş görüntü Citadella denen kısım ve Özgürleşme (Liberation) heykelinin olduğu zirvede bu ortada. Kent içindeki pozisyonu ve ırmağa hakimiyeti bakımından Kiev’deki Anavatan (Motherland) heykelini de hatırlatıyor, hatta Tuna’yı çok daha net gördüğünü söyleyebilirim. Ayrıyeten etrafta birçok satıcı var, yiyecek içecek ve ikramlık eşya dükkanları var, üzerinde yayılıp içilecek çimleri var. Yürüyerek tırmanması mümkün, ben o denli yaptım. Burası da kentin Buda tarafında bulunuyor.

Ancak 2022 ziyaretimde burası da tadilattan geçtiği için anıtların olduğu yer kapalıydı, onu da belirteyim.

Macaristan Parlamentosu (Országház)

Macaristan Parlamento binası da epeyce görkemli bir yapı. Avrupa’nın en büyük meclis binası olduğunu söylüyorlar fakat Bükreş’teki parlamento-saray çok daha büyüktü, sanırım farklı klasmanda sayıyorlar. Burada İngilizce dahil çeşitli lisanlarda 45 dakikalık rehberli tiplerle geziliyor. Hala milletvekillerinin toplandığı ana salon da dahil olmak üzere mimari açıdan varlıklı koridor ve salonları gezebiliyorsunuz. En pahalı koleksiyon kesimi ise Macar kraliyet tacı. Bratislava Kalesi üzere öbür kimi yerlerde kopyası sergilenen tacın yepyeni parlamentoda bulunuyor. Başında daima 2 muhafızın beklediği, o meşhur “yamuk haçlı” tacın bulunduğu salonda Macar tarihinin kıymetli figürlerinin küçük heykelleri bulunuyor. Seyahatin sonunda ise parlamentonun tarihine ait küçük bir müze yer alıyor. Girişi birazcık tuzlu, 2017’de gittiğimde Avrupa Birliği vatandaşlarına 2200 HUF, bizim gibilere ise 5400 HUF üzere bir fiyat kelam konusuydu. 2022’deki ikinci gidişimde ise AB vatandaşları için 3500, AB vatandaşı olmayanlara ise 6700 forint üzere epey yüksek bir giriş fiyatı koyduklarını gördüm.

Buraya gidecekseniz size tavsiyem bileti internet üzerinden evvelden almanız tarafında olur, hakikaten bilhassa turistik mevsimlerde bilet kuyruğu uzayabiliyor. Ya da erken gidip saat 9’daki günün birinci İngilizce tipine katılın derim, böylelikle müzelerin genelde açıldığı saat olan 10 civarında burayı bitirmiş olursunuz.

Küçük bir not, parlamento binasının içinde Macaristan’ın birinci mevzuat yahut anayasasının (legislation) 1000. yılı erdemine açılmış fiyatsız bir stant bulunuyordu 2022 ziyaretimde. Genel olarak Macaristan’ın siyasi tarihinin küçük bir özeti diyebileceğimiz stantta Ulusal Müze’de göreceklerinizin küçük bir önizlemesini görebilirsiniz.

Dohány Caddesi Sinagogu

Avrupa’nın hala faal durumdaki en büyük sinagogu Budapeşte’de. Dünyanın da en büyük sinagoglarından bir tanesi olan Dohány Caddesi Sinagogu‘ndan bahsediyorum (Dohány Macarca tütün demekmiş, gereksiz bir bilgi). Gerek dışı, gerekse içi pek sinagoga benzemiyor, arabesk motiflerle bezeli. Zati mimarı Avusturyalı Ludwig Förster’miş, bir Yahudi değil yani. Benim için akılda kalıcı yanı, art bahçesindeki küçük mezarlığıydı. Vaktinde Nazi işgaliyle bölge getto haline getirildiğine, Museviler ölülerini mezarlığa götürme bahtından bile yoksun kalmışlar. Bu nedenle art bahçeye binlerce kişi gömülmüş. Binlerce meyyitten lakin küçük bir kısmının ismi aşikâr ve mezar taşları var. Ayrıyeten içeride İngilizce de dahil birçok lisanda küçük tipler düzenleniyor, giderseniz onlara katılmanızı öneririm. Bir de küçük müzesi var buranın, vaktiniz olursa oraya da uğrayabilirsiniz. Bölgenin eski Yahudileri’nin birtakım hatıra eşyaları sergileniyor. Buranın onarımı ve bu hale getirilmesinde çok sayıda bağışçının katkısı olduğunu daima vurguluyorlar, hatta en büyük takviye, kendisi de Macar Musevisi kökenli olan sinema oyuncusu Tony Curtis’ten gelmiş. Sinagoga giriş 2017’de 4000 HUF idi, 2022’de ise 5000 HUF, Budapest Card’a %10 indirim var.

Aziz Stefan Bazilikası (Szent István Bazilika)

İngilizce Stephen olarak bilinen, bundan 1000 yıl kadar evvel Macar Krallığı’nı kurmuş, birebir vakitte Macar halkının Hıristiyanlığı kabul edişinde büyük rol oynamış ve sonrasında da aziz ilan edilmiş Kral István’ın anısına yapılmış István Kilisesi de uğranabilecek yerlerden. Hakikaten görsel manada kentin simgelerinden biri olduğu rahatlıkla söylenebilir. Peşte kısmının görkemli yapıtlarından olan kilisenin art tarafındaki küçük şapelde hükümdarın kutsal kabul edilen sağ elini görebilirsiniz.

3200 HUF karşılığında alacağınız biletle kilise ve kilisenin zirvesindeki kuleye gidebilir, Budapeşte’nin hoş görüntülerini seyredip fotoğraflar çekebilirsiniz.

Kerepesi Mezarlığı

Her yerdeki mezarlık görme huyunu buraya da taşıyarak kentin değerli mezarlıklarından Kerepesi’ye de uğradım. Burası epey büyük, fakat büyüklüğüne oranla tenha diyebileceğim bir mezarlık. Lakin içinde kimi değerli rahmetlilerin ve demir perde devrinden kalma Sovyet anıt mezarları yer alıyor. Sovyetler’in kenti Naziler’in elinden aldığı savaşta ölenler, 1956 Devrimi’nde (Sovyetler’in karşı ihtilal diye nitelediği) ölen devlet ve ordu vazifelilerinin anıt mezarları var. Bu mezarlığın bence ehemmiyeti, bizdeki Cebeci Asri Mezarlığı üzere farklı periyotlarda farklı siyasi akımların farklı siyasetlerine maruz kalması tahminen de. 1850’lerde açıldıktan sonra devrin akademisyen ve entelektüellerinin son durağı olmuş, fakat Sovyet tesiriyle burası kapatılmış ve söylediğim üzere siyasi olaylar ve şahıslar için kullanılmış. Artık de pek fazla insan gömülmüyor anladığım kadarıyla. Lakin içindeki gereğinden büyük ve görkemli Lajos Kossuth ve Ferenc Deák anıtmezarları görülmeye kıymet.

Pál Sokağı (Pál utca)

Ayrca çocukluğunda Ferenc Molnár’ın Pal Sokağı Çocukları isimli klasik romanını okuyanlar için, Pál Sokağı’nın bulunduğu yere uğramak isteyebilirsiniz. Gerçek Pál Sokağı son derece kısa ve hiçbirşeyin olmadığı bir yer, lakin buraya çok yakın, yolun çabucak karşısındaki Práter Sokağı’nda çok tatlı bir heykeli var bu çocukların, kitaptan bir sahneyi canlandıran bu heykeli de yolunuz düşerse görebilirsiniz.

Margit-sziget (Margit Adası)

Budapeşte’nin çok meşhur Sziget Şenliği, her yıl Ağustos ayında, kentin ortasında, Tuna üzerinde kalan adalardan Óbudai’de gerçekleşiyor (Zaten Macarca ‘sziget‘ ada demek). Her çeşitten müzikseverin gereksinimini karşılayacak biçimde çok sayıda sahne kuruluyor ve giden arkadaşlarım çok keyifli vakit geçirildiğini söylüyor. Şenlik dışında adada pek birşey yokmuş. Lakin asıl buraya bitişik bir diğer ada olan Margit’e gitmelisiniz bence. Halkın gelip gezdiği, spor yaptığı, geniş ağaçlık alanlarda ve yeşilliklerde dinlendiği, hamam-havuzda vakit geçirdiği bu adaya parlamentonun olduğu noktadan 20 dakikalık bir yürüyüşle ulaşabilirsiniz. Burası hakikaten çok hoş bir yer, kesinlikle görün derim.

Şehrin hoş görünümleri genelde ırmak etrafında toplanmış durumda. Tam bir görüntü vermese de bir yere de değinmek istiyorum. Tekrar Széll Kálmán tér‘den tramvayla ulaşabileceğiniz Városmajor durağından ağır ağır tırmanarak Buda’nın doruklarına yükselen 60 numaralı tramvaya binin derim. Son derece eski trenlerin oflaya puflaya çıkıp, güç bela denetim edilerek aşağı indirildiği bu dik tramvay çizgisiyle, Buda kısmının nasıl dağlık olduğunu anlayabilirsiniz. Buranın son durağı Széchenyi hegy‘den kısa bir yürüyüşle ulaşılan çocuk treni Gyermekvasút‘a da binebilir, 11 kilometrelik yolda hoş görüntüler görebilirsiniz, fakat gittiğimde maalesef o gün için seferler sona ermişti. Esasen çocuklara yönelik bir cümbüş olduğundan bilhassa kış aylarında erken bitiyor.

Opera ve Erkel Színház

Budapeşte’nin opera binası, cinsinin en hoş örneklerinden biri ve binanın dışı kadar içi de çok hoş, gün içinde binada tipler da düzenleniyor. İlginizi çekerse onlara katılabilirsiniz. Ben yalnızca binaya girip sorgusuz sualsiz gezilebilecek yerlerine bakıp tavan süslemelerine hayran kaldım.

Ben Devlet Operası’nın başka binası olan Erkel Tiyatrosu’nda (Erkel Színház) Çingene Baron operetini izledim. Elbette büsbütün Macarca olduğu için konuşmaları anlamadım, fakat mevzuyu evvelden okuduğum için biraz olsun takip edebildim ve bilhassa Macar halk danslarının olduğu kısımlardan keyif aldım. Çok çok değerli da değildi. Siz gittiğinizde gerçekleşecek temsilleri operanın sitesinden öğrenip ilginizi çekecek birşeyler varsa ona nazaran plan yapabilirsiniz. Koskoca binada, herkesin iki dirhem bir çekirdek giyindiği bir ortamda tişörtle gelmiş, ter içinde kalmış, yol iz bilmeyen tahminen de tek turist olduğunuzu bilmek sonrasında sizi gülümsetecek bir detay olabilir, hasbelkader yanında oturduğum ve bütün akşam bana karşıt ters bakan şık hanım ve beyefendiler birebir biçimde düşünmemiş olabilirler olağan.

Budapeşte’de toplu taşıma olayı genel manada başarılı olsa da vakit zaman taksi kullanmanız gerekebilir. Bu hususta biraz dikkatli olmanızı önereceğim. Taksilerde taksimetre yok ve -tıpkı daha evvelki bir yazımda İsveç’le ilgili yazmış olduğum gibi- taksilerin üzerinde tarife etiketleri var. Genelde kilometre başına 280 HUF (yaklaşık 1 €) yazıyor, indi bindi parası ise 450 HUF. Gideceğiniz yeri az çok biliyorsanız binmeden evvel fiyat pazarlığı yapın derim. Ben bir kere kullanmak zorunda kaldım ve kazık yedim. En fazla 1 km gittiğimiz halde taksici 2000 forint istedi. Zati çok acil bir yere yetişmeye çalıştığım için fazla itiraz edemeden 1200 verip çıktım lakin olağanda onu bile vermemeliydim, neyse. Verdiğim alt tarafı 4 € olsa da taksicilerin bilhassa turistleri kazıklama peşinde olduğunu bu örnek net bir formda ortaya koyuyor zannediyorum.

Macar mutfağı

Çok yeme içme düşkünü olmadığımı daima söylüyorum, lakin Macaristan’ın ulusal yemeği diyebileceğimiz gulaş (gulyás) benim için farklı bir yere sahip. Löp sığır etinin patates, havuç ve yeşillikle birlikte pişirildiği gulaş çorbası benim için bizdeki lisan çorbasının bir diğer çok lezzetli versiyonu. Vejeteryan değilseniz kesinlikle deneyin. Ayrıyeten bir diğer Macar lezzeti diyebileceğim langos, sabahları fırınlarda çıkan, pizza ile kır pidesi ortası çok hoş bir hamur işi yemeği. Bunu da denemenizi öneririm.

Genel manada Macar yemeklerinde kullanılan, Osmanlı’nın ülkeye armağanı diyebileceğimiz acı biber, yani paprika soslu yemekleri de denemenizi önerebilirim.

Böyle. Eminim ki atladığım, görmeyip çok şeyler kaçırdığım yerler vardır daha. Birini söyleyeyim mesela, az evvel kelamını ettiğim sinagoga çok yakın bir yerdeki harabe barı (Szimpla kert) ziyaret etmeyi maalesef iki ziyaretimde de başaramadım. Büsbütün kendine has bir konseptle doğmuş bu yere kesinlikle uğrayın. Yakınlarda tıpkı mantıkla kurulmuş öteki harabe barlar da var.

Ayrıca biz Ankaralılar için artık mazinin bir kesimine haline gelmeye başlamış unutulmaz ‘kırmızı’ belediye otobüsü Ikarus’ların burada hala kullanımda olduğunu söylemeden geçmek istemiyorum, etrafta görüp hasret giderebilirsiniz. Kent nitekim çok turistik olduğundan bu tıp öbür yerler de kesinlikle vardır. Dolu bir seyahat geçirmek isteyenler yahut seyahat işlerine yeni girenler Budapeşte’yi kıymetlendirebilir, klişe lakin öğretici ve keyifli bir seçenek olacaktır.

İletişim

Bu yazıyla ve öteki yazılarımla ilgili her türlü sorunuzu, yazıların altına yorum yaparak bana iletebilirsiniz.