Podgorica, Biraz da Kotor ve Lovćen’den İzlenimler – Karadağ Gezisi

Son güncelleme tarihi: 27 Ocak 2019

2 günlük Karadağ seyahatimde öğrendiğim en kıymetli şey şu oldu herhalde: Karadağ’a kışın yahut bahar aylarında gitmeyin! Gün uzunluğu yağan yağmurlar gezmemi epeyce zorlaştırdı, yüksek yerlerde ağır sis ve karlar içinde kaldım. Etraftaki öteki ülkelerde de geçerli olabilir bu kural lakin Karadağ gerçekten bir oburdu. Ek bilgi, Karadağ Euro kullanan ülkelerden bir tanesi, etrafındaki ülkelerin birden fazla üzere kendi para ünitesini kullanmıyor.

Burayı geçtiğimize nazaran Podgorica’nın ne kadar ‘düz’ bir kent olduğundan bahsedebilirim. Karadağ dendiği vakit birçok insanın aklına haklı olarak Kotor ve Budva öncelikli olarak geliyor. Lakin buralar tıpkı kıyı şeridinde yer alan, az çok birbirine benzeyen yerler. Bu nedenle bir adedini gezmek kâfi olur diye düşünüp 1 günümü Podgorica’ya, 1 günümü de Kotor ve macera olsun diye Lovćen Ulusal Parkı’ndaki Njegoš’un anıt mezarına gidecek halde böldüm.

Podgorica kısmı çok kısa sürecek aslında. Karadağ’ın başşehri, tarihi olarak aşikâr bir değere sahip olsa da hiçbir vakit kıymetli bir durak haline gelmemiş. Federal Yugoslavya vaktinde Titograd olarak anılmış bir müddet. Yugoslavya’nın dağılma sürecinde yine Podrogica olmuş. Moraca Nehri’nin ikiye böldüğü kente ismini Kuzeydoğu tarafında yer alan Gorica dorukları vermiş. Zati kentin eskin kısmı ırmağın doğusunda kalıyor, kentin büyümesiyle birlikte batı tarafı da yapılanmış ve Yeni Kent (Novi Grad) ismini almış. Buralarda daha çağdaş yapılar var. Lakin görülmeye bedel mi, pek sanmıyorum.

Şehrin az sayıda görülebilir yerleri eski tarafta, yani doğuda. Ayrıyeten kente ulaşımı sağlayan tren garı, otobüs istasyonu ve havaalanı da bu tarafta. Hazır bahsetmişken Podgorica’ya Belgrad’dan günde 2 kere gelen bir tren olduğunu, ayrıyeten ülkenin her yerinden ve komşu ülkelerin büyük kentlerinden tertipli otobüs seferleri bulunduğunu belirtelim. Türkiye’den THY buraya uçuyor.

Şehirde kayda paha bir tane müze var. Podgorica Müze ve Galerisi ismiyle geçiyor. Çok küçük bir müze, ülkenin tarihiyle ilgili birkaç açıklama, birkaç antik kalıntı, birkaç da folklor eşyası, savaşlarda kullanılmış silahlar vs. üzere eşsiz bir şey sunmayan küçük bir müze. Ayrıyeten bir stant kısmı var, ben gittiğimde Sırp ressam Naod Zorić’in yapıtlarından oluşan bir stant vardı. Giriş 3 €.

Bunun haricinde bir halde Podgorica’ya geldiyseniz Gorica Tepesi’ndeki parka gitmenizi önerebilirim. Çok büyük olmasa da 3-4 kilometrelik parkurları olan, pek yeşillik, kente hakim bir zirveye kurulmuş, lakin çıkması çok efor gerektirmeyen Gorica Parkı’nda bir yürüyüş yapın. Parkın içinde Yugoslavya yıllarından kalma olduğu bariz bir Partizan anıtı var. 2. Dünya Savaşı’nda ölen Partizanlar anısına yapılmış. Park girişinde St. George (Djordje) Kilisesi var, o da tarihi bir kilise.

Şehrin Old Town kısmı, yani Stara Varoš, eski Türk Mahallesi. Giriş kısmında eski bir saat kulesi, dar sokakları, bir mescidiyle çok büyük bir yer değil burası da. Bir tıp atıp çıkabilirsiniz. Ayrıyeten kentin iki yakasını bağlayan çok sayıda köprü var, Novi Most üzere eskiler, Millenium üzere yeniler… Union Bridge’in çabucak alt tarafında bulunan merdivenlerle (Skaline) inilen kısımda küçük bir köprü ve eski kent kalıntıları yer alıyor.

Onun dışında Novi Most ile Millenium Köprüsü ortasında kalan doğu kısımda da barlar, restoranlar ve alışveriş yapılabilecek kentin merkezi bulunuyor. Lakin bütün bunlar Podgorica’yı kesinlikle görülmesi gereken yerler ortasına sokmaya yetmiyor açıkçası. Bir de kentte toplu taşıma fazla güçlü görünmedi ki bu kadar az şeye sahip bir yer için fazla geniş bir alana yayıldığı söylenebilir Podgorica’nın. Rastgele bir tarihi yapıta sahip olmayan batı kısmında da, bilhassa Rimski Meydanı civarında (Rimski Trg) da çağdaş yerler bulunuyor.

Kotor’a gelirsek, burayla ilgili birinci söylemek istediğim de yılın hangi mevsiminde bulunduğunuza nazaran ulaşım imkanlarının değişiyor olması olur. Şöyle örnek vereyim, ben Üsküp’ten Kotor’a otobüsle gitmek istediğimde direkt seferlerin Haziran’dan itibaren başladığını öğrendim, bu yüzden evvel Podgorica’ya gidip oradan Kotor’a bilet aldım.

Kotor imaj olarak, coğrafik olarak Budva’ya ve Hırvatistan’daki Dubrovnik’e çok benziyor. Adriyatik’in biraz içe hakikat girinti yapmış bir kısmında bulunuyor. Üstten bakıldığında Dubrovnik’tekine çok emsal bir ‘stari grad’ yani tarihi kent merkezi görüyorsunuz. Yeniden Dubrovnik’teki üzere kentin ardında çabucak yükselen bir dağ serisi bulunuyor. Fakat farklı olarak daha dik, daha fazla kondisyon isteyen bir zirve olduğunu söyleyebilirim. Bu dorukta artık harabeye dönmüş bir kale kalıntısı var. Kalıntıda nitekim çökme-yıkılma tehlikesi var, haberlere çıkmak istemiyorsanız dikkatli dolaşın. Hele benim üzere yağmurlu bir havada çıktıysanız daha da dikkatli olun, basamaklar kayabiliyor. Lakin buraya çıkmayı ihmal etmeyin bence. Dubrovnik üzere bir teleferik yok, yürüyerek çıkmanız gerekiyor. Bütün Kotor kent merkezini görebildiğiniz görüntüsü hoş.

Kotor’un Old Town kısmı yeniden birçok tarihi kilise ve yapının yanında çok sayıda yer barındırıyor. Ben fazla dolaşmadım, zira yakınlardaki Lovćen’e gitmeyi başa koymuştum. Lovćen Karadağ’ın ünlü ulusal parklarından biri. Kotor’a kuş uçuşu 10 kilometre kadar bir aralıkta olmakla birlikte ulaşımı o kadar kolay değil. Kotor’a zirveden bakan kalenin arkasında derin bir vadi var, onun ardında daha da yüksek bir dağ sırası var. Ulusal park orada işte. Bu yüzden yürüyerek oraya gitme planımı Kotor’daki kaleye çıktıktan sonra iptal ettim.

Lovćen’e ulaşmak için buraya en yakın kent olan Cetinje’ye gelmek gerekiyor. Kotor’dan, Budva’dan ya da Podgorica’dan otobüsler bulunuyor buraya. Ben Kotor’dan 6 € karşılığında bir biletle yaklaşık 1.5 saatte vardım. Lakin daima zigzaglar çizen bir yolda acayip bir sis inince seyahatim hafif endişeli geçti açıkçası. Bir tarafı uçurum olan yolda dışarıyı sisten göremezken, sürücümüz sigarasını içip yolcularla çok rahat muhabbet etmeyi sürdürünce bu gerginliğim biraz daha artmış olabilir. Üstelik bu memleketlerin otobüslerinde sık sık gördüğümüz üzere otobüs üstten su falan akıtıyordu. Sürücünün görüş aralığı 10 metreden fazla değildi aşikâr yerlerde. Bu yüzden üstteki uyarıyı tekrar edeyim, Karadağ’a kışın ya da bahar aylarında gelmeyi düşünüyorsanız bir daha düşünün.

Bir biçimde Cetinje’ye vardıktan sonra Lovćen’e çıkmak için yapmanız gereken tek şey bir taksiyle anlaşmak. Cetinje’deki otobüs garının çıkışında çok sayıda taksici sizi karşılıyor aslında, ben de bir adediyle Njegoš’un mozolesine gidiş dönüş 20 € karşılığında anlaştım.

Yukarıda da değindiğim Njegoš’a biraz değineyim. Kendisi 19. yüzyılda yaşamış Sırp ve Karadağ Edebiyatı’nın önde gelen temsilcilerinden biri. Öldüğünde de Lovćen’in doruğuna gömülmeyi vasiyet etmiş. Dağın zirvesine bayağı etkileyici bir anıt mezar yapılmış. Burayı da görmek istediğimden Cetinje’ye kadar gelme zahmetine katlandım. Taksicim çok az İngilizce bilen bir dayıydı, dağa tırmanışa geçmeden evvel bir markette durup kendine birşeyler aldı, bana da çikolata almış sağolsun. Kısıtlı ortak lisanımız aracılığıyle muhabbet ede ede çıktık. Dağ çok uzak olmasa da yol 35-40 dakika sürüyor. Yolda evvel Lovćen ulusal parkının içinden geçiliyor. Cetinje’de yağmur yağarken buralar bayağı karlıydı. Anıt mezara tekrar zigzaglı yollarla yaklaştıkça kar düzeyi yükseldi, tepeye birkaç yüz metre kala tek otomobilin geçebileceği kadar açılmış, etrafı 2 metreye yakın kar duvarıyla çevrilmiş bir yoldan geçtik.

Yolun sonuna vardığımızda hiçkimse yoktu, bir tane kar küreyici iş makinası dışında. Burası anıt mezarın giriş kısmıydı fakat kalan yolu yürümek gerekiyordu. Karlar ortasındaki basamaklara dikkatle tırmanarak ilerledim. O sırada mozolenin bekçisi bir amca çıktı, bana kendi lisanında birşeyler söyledi. Anıt mezarın kapalı olduğunu, gitmenin mümkün olmadığını söyledi anlayabildiğim kadarıyla. Lakin oraya kadar gelmişken geri dönecek halim yoktu, yola devam ettim. Üst hakikat tırmanan tünel üzere birşeyden üst çıktım. Sonra tünel bitti, her yer kar içindeydi, bir tane kürek vardı ve yolun ötesi görünmüyordu. Az evvel dedim ya, geri dönemezdim oradan diye… Büsbütün yaz için yapılmış ayakkabımla karlar üzerinde emekleyerek, kaya kaya tırmanmaya devam ettim ve sonunda anıt mezara ulaştım. Anıt mezar kısmının demir kapısı kilitliydi ve meczup üzere bir rüzgar esiyordu. Üstelik her yer ağır sis altındaydı. Mozolenin dışarıdan birkaç fotoğrafını çekip düşmemek için azami dikkat sarf ederek geri döndüm, ne olursa olsun gayeme ulaştığımı var saymanın iç rahatlığı vardı içimde. Yeniden de buraya yazın gitmeniz çok daha mantıklı olacaktır.

Aynı zorlukları yaşayarak aşağı indim, bekçi ağabeye selam verip teşekkür ettim ve beni bekleyen sürücü ağabeyle Cetinje’ye geri döndüm. Oradan da Podgorica’ya otobüs bileti aldım 3.5 € karşılığında, maalesef ülkenin nispeten tarihi pahası olan kentlerinden Cetinje’yi dolaşamadım. Tren istasyonunda buralarda çok sık gördüğümüz üzere taksici ağabeyler yanıma gelip nereye gideceğimi sordular. 12 € karşılığında buradan Podgorica’ya taksiyle gidebileceğimi de bu ağabeyler sayesinde öğrenmiş oldum.

Karadağ ile ilgili bir özet geçmem gerekirse, makul yerleri haricinde fazla turistik bir varlığı bulunmuyor buranın. Maalesef bu muhakkak yerler ortasında Podgorica yok. Podgorica’da biraz uzunca gezmeye kalkarsanız biraz sıkıcı bulabilirsiniz açıkçası. Lakin bahsettiğim başka yerleri hedefleyip Podgorica’yı bir sonraki seyahatiniz için bir üs olarak belirlerseniz Karadağ da ülke olarak gezilebilecek birkaç yer sunacak sizlere.

İletişim

Bu yazıyla ve öbür yazılarımla ilgili her türlü sorunuzu, yazıların altına yorum yaparak bana iletebilirsiniz.