Norveç’in Başkenti Oslo’da Gezilecek Yerler

Son güncelleme tarihi: 7 Ocak 2020

İskandinavya ülkeleri olarak bilinen ‘refah’ ülkelerine yaptığım seyahatlerden Norveç’in başşehri Oslo’ya yaptığım, aklımda en çok yer edenlerden biri oldu. Zira Oslo çok değerli olmasının yanında turistik yerleriyle ve kentin etrafından çok ayrılamasam da mükemmel doğasıyla beni etkiledi. Bir sonraki gelişim olursa, varsayım edilenden çok daha büyük Norveç coğrafyasını daha fazla keşfetmek isterim, fakat Oslo da pek tatmin ediciydi.

20. yüzyılın başlarına dek Danimarka Krallığının bir kesimi olan Norveç, farklı bir bağımsızlık hikayesine sahip bence. Danimarka’dan ayrılıp kendi ayakları üzerinde durma kararı alındığında yeni ülkenin birinci hükümdarı olması için kraliyet deneyimi olan birini seçmeyi düşünmüşler ve bağımsızlıklarını daha yeni aldıkları Danimarka’dan bir kral ithal etmişler. 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline öbür İskandinav ülkelerinden daha geniş ölçekte maruz kalmışlar, bu nedenle kral başta olmak üzere hanedan üyelerinin büyük kısmı İngiltere’ye sığınmış, savaştan sonra fakat ülkelerine dönmüşler.

Bugün Norveç birçok ülkeden gelip yerleşmiş göçmenleriyle paylaşıyor büyük refahını. Çok değerli bir ülke olsa da muhakkak görülmeye bedel bir yer olduğuna rahatlıkla ikna olacağınız kadar bol turistik yerleri barındıran Oslo’da geçirdiğim 4 günde karşılaştıklarımı sizlerle paylaşmak istiyorum.

Oslo’ya Nasıl Gidilir?

Norveç Avrupa Birliği’nde olmayan, lakin Schengen Bölgesi’nde bulunan bir ülke. Bu nedenle hem bir Schengen vizesiyle, hem de Schengen kararında olan Norveç vizesiyle Oslo’ya giriş yapabilirsiniz.

Türkiye’den Oslo’ya tertipli olarak uçan THY ve Pegasus Havayolları var. Avrupa’nın diğer bir kentinden gelmek isterseniz de Norveç’in ünlü low-cost şirketi Norwegian Air Shuttle ile ucuza uçak bileti arayabilirsiniz.

Oslo Gardermoen Havaalanı kent merkezine 35 kilometre kadar uzaklıkta, buraya Flybussen otobüsleriyle kent merkezine ulaşım sağlanabiliyor. Otobüse binerken sürücüden bilet alabileceğiniz üzere, internetten, Flybussen’in sitesinden de bilet alabiliyorsunuz. İnternetten biraz daha ucuz biletler. Merkeze tek taraf 189 Norveç Kronu, gidiş dönüş alınca tek tarafta 134,5 Norveç Kronuna düşüyor.

Oslo’da Gezilecek Yerler

Munch Müzesi

Norveç’in sanat tarihinin pek güçlü olduğu söylenemez, lakin tüm dünyaca tanınmış üstatları da yok değil. Tahminen Norveç sanatı denince akla gelen birinci isim oyun müellifi Henrik Ibsen olur, fakat ressam Edvard Munch da ondan hiç geri kalmaz. Oslo’daki Munchmuseet, kentin elbet en çok ziyaretçi çeken turist noktalarının başında bılunuyor. Bilhassa resime ilginiz varsa bunun boşuna olmadığını söylediğimde bana inanacağınızı düşünüyorum.

Edvard Munch, 19. Yüzyıl sonlarından itibaren Dışavurumcu (Ekspresyonist) akımın en önde gelen temsilcilerinden biri olmuş. 1944’te Alman işgali altındaki Oslo’da öldüğünde, mirası uyarınca sayısı onbinleri bulan modülden oluşan tüm eşyalarını Oslo kentine kalmış. Munch’ın atolye olarak da kullandığı konutundan çıkan her şey titizlikle kaydedilip sınıflandırıldıktan sonra, müze açılmış. Açıkçası şu an sergilenen kadar, sergilenmeyen de çok şey var, bu nedenle müze 2020’de yeni ve çok daha geniş yerine taşınacak.

Müze, genel olarak Munch’ın hayatının son demlerini anlatan anılarla (örneğin mevt maskı ve yepyeni vasiyeti) başlıyor, sonra müzenin tarihçesini anlatan kısımlar geliyor. 1963’te açılan müzeye bir vakitler Ivan isminde bir Rottweiler bekçilik etmiş, 1990’larda Japon finansmanı sayesinde müze kapanmaktan kurtulmuş ve doğal ki başından birçok soygun olayı geçmiş. Bu soygunlar, Munch’ın en bilinen yapıtlarını de vurmuş. “Vampir” örneğin, epey etkileyici bulduğum bu tablo, 1988’de çalınıp birkaç ay sonra bulunmuş. Munch’ın en bilinen tablosu Çığlık, 1994’te çalınıp geri getirildikten sonra, 2004’te bu kere Madonna ile birlikte tekrar çalınmış ve tam 2 yıl bulunamamış. Önemli hasarlarla dönen bu iki tablo, şu anda müzenin en kalabalık salonunda, başlarında daima bekleyen bir güvenlik görevlisiyle birlikte sergileniyor. Bu hırsızlık ve fotoğrafların tekrar bulunmasına dair çok sayıda evrak, kırık çerçeveler vs. de müzede sergileniyor. Munch’ın ününe katkı yapmış neredeyse bütün tabloları bu müzede görebileceksiniz, bu nedenle sanata ilgi duyanların kesinlikle görmesi gerektiğini düşünüyorum.

Şu anki Munch Müzesi yürüyerek kent merkezinin 15-20 dakika kadar uzağında, Doğal Tarih Müzesi’nin yanında. Metroyla gitmek isterseniz Tøyen durağında inmeniz gerekiyor. Giriş fiyatı 100 NOK, Oslo Card’a fiyatsız. Oslo’nun en tanınan müzesi olduğunu söylemek yanlış olmaz, hakikaten buranın kapısındaki üzere kuyruğu kentteki öbür bir yerde görmedim desem yeridir. Girişte havaalanı güvenliği üzere bir denetimden geçtiğinizi, çakmak, tükenmez kalem üzere metal eşyaların bile emanete bırakıldığını, çantalarınızı kilitli dolaplara bırakmanın zarurî olduğunu belirteyim. “Çığlık”ın başına gelenler pişmiş tavuğun başına bile gelmediğinden birilerinin ateşe vermesinden vs. korkuyorlar sanırım.

Holmenkollen

Norveç denince birçok sporseverin aklına, ülkenin kış sporlarında ne kadar büyük bir ekol olduğu gerçeği kesinlikle düşecektir. Benim üzere vaktinde çok Eurosport seyretmiş bireyler, Ole Einar Bjørndalen ismini kesinlikle bilir. Biatlon, kayakla atlama ve öteki kış sporlarında gerçek bir ekol olan Norveç’in başşehri Oslo’nun biraz kuzeybatısında, dünyanın birinci kayakla atlama platformlarından biri olarak bilinen Holmenkollen bulunuyor, burada da kuleyle birlikte çok keyifli bir müze yer alıyor.

Müzede Norveç’in ünlü kaşifleri Fridtjof Nansen ve Roald Amundsen’in keşif seyahatlerinden eşyalar sergileniyor. Şiddetli kış şartlarında gerçekleştirilen ve insanlık tarihine geçen bu muvaffakiyetler, bir manada Norveç’in kış sporlarında neden çok büyük bir ülke olduğunun açıklanmasına yarayabilir. Zira 20. yüzyılın başlarından itibaren, derme çatma araç gereçlerle hükümdarından sade vatandaşına herkes kış sporlarıyla haşır neşir bir biçimde büyümüş denebilir, bu müzede bunu görmek mümkün. Müzede kayakla atlama atletlerinin aşağı yanlışsız kayarlarken maruz kaldıkları rüzgarın simüle edildiği kısım çok çok değişikti, hakikaten ağzım yüzüm yamuldu desem yeridir o rüzgarda. Ayrıyeten 1994 Lillehammer Kış Olimpiyatları’na ilişkin eşya ve anılar da müzede sergilenmekte.

Yaklaşık 2-3 dakika süren bir asansör seyahatinin akabinde atlama kulesinin üstündeki platform çıkılıyor. Tabanın 60, deniz düzeyinin ise 420 metre üstünde, bir yanı Oslo’ya, öteki yanı yemyeşil dağlara bakan muhteşem kulede hem büyük keyif ve tatmin hissini yaşadım, hem de fevkalade rüzgar ve yükseklikten dolayı azıcık ürktüm. Kayakla atlama atletlerinin çıkışa başladığı noktayı kendi gözlerimle gördüm ve bunun bayağı cüret isteyen bir spor olduğuna kanaat getirdim. Ancak Oslo’da âlâ ki gelmişim dedirten bir numaralı yer Holmenkollen oldu desem katiyetle abartmış olmam.

Holmenkollen’in bulunduğu mahalle, kanımca Oslo’nun en sakin, en yaşanılası muhitlerinden biridir. Trenle gelirken düz gittiğimizi hatırlamıyorum zati, daima bir yükseliş vardı. Burada bütün Oslo’ya üstten bakan manzaralı müstakil evler var, fiyatlatını hayal bile edemiyorum. Atlama kulesine metro durağından yürürken olanca zenginlik ve huzurun orta yerinden geçtiğinizi aklınızda tutun. Buraya gelmek için 1 numaralı metro çizgisinin Holmenkollen durağında inebilirsiniz.

Nobel Barış Mükafatı Müzesi (Nobel Peace Center)

Bildiğiniz üzere Nobel Mükafatları İsveç’te bulunan akademi tarafından dağıtılıyor, mükafata ismini veren Alfred Nobel bile İsveçli. Lakin Nobel Barış Mükafatı, istisnai bir halde Oslo’da veriliyor. Bu nedenle Oslo’da bu mükafata adanmış bir müze bulunuyor.

Açıkçası Nobel Barış Ödülünün genel manada son derece tırıvırı olduğuna inanıyorum, geçmiş kazananlardan birkaç adedine bakmak bile bunu anlamaya kâfi. Geçmişte yaşadıkları ya da içine karıştıkları olayları bir kenara bırakıp münferit gelişmeler sonucu bu türlü bir mükafatı dağıtmak bana çok saçma geliyor. Yeniden de bu müze, Oslo’ya gittiğimde görmekten pişman olmadığım bir yerdi.

Norveç’te halka açık alanlarda en çok mevzu edilen 2 ana mevzudan biri, yani global ısınma ve bunu şahsî olarak yavaşlatabilme sistemleri, Nobel Barış Mükafatı Müzesi’nin girişinde detaylı formda, birçok bitkinin bulunduğu çok yeşillik bir kısımda anlatılıyor (Diğeri de Akdeniz’deki göçmen dramı genel olarak az gelişmiş ülkelerdeki kimi talihsizlikler, çocuk anneler vs). Müzenin ikramlık eşya dükkanında büsbütün geri dönüştürülmüş kağıtlardan yapıldığı bilhassa belirtilen not defterleri bile satılmakta.

2018 yılında Nobel Barış Mükafatı iki bireye verildi. Bunlardan daha çok yankı uyandıranı, Norveç’le birlikte tüm Avrupa’da büyük yankı uyandıran IŞİD terörünün simgelerinden biri haline gelmiş Nadia Murad’dı. Iraklı Ezidi bir ailenin ferdi olan Murad, köyünün IŞİD’lilerce işgali sonrasında bir seks kölesi olarak tekraren tecavüze uğramış, kaçışı ve Avrupa’ya sığınmasının akabinde da yaşadıklarını açık yüreklilikle tabir edip IŞİD vahşetinin canlı sembollerinden biri olması ve Avrupa’daki farkındalığı artırmasıyla tanınmıştı.

Ödülün öbür sahibi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti vatandaşı doktor Denis Mukwege de emsal bir davaya ömrünü adamış bir isim. Kongo’da tecavüze uğramış bayanları kliniğinde fiyatsız tedavi etmesiyle iaim yapan Mukwege, birebir vakitte savaşlardaki sistematik tecavüzlere karşı aldığı halla biliniyor. Bu yüzden müzenin ben gittiğim vakitteki teması, savaşlarda tecavüzün bir “silah” olarak kullanılması üzerineydi.

Bunun dışında geçmişte Nobel Barış Mükafatı almış herkesle ilgili interaktif bilgi ekranları ve mükafata ismini veren, ironik bir formda şiddet enstrümanı olarak yaygın biçimde kullanılan dinamitin mucidi Alfred Nobel’in hayatından kesitlerin yer aldığı müze, tıpkı Stokcholm’deki kardeşi üzere görülesi bir yere dönüşmüş kanımca. Giriş 150 NOK, Oslo Card sahiplerine fiyatsız.

Kraliyet Sarayı

Norveç Kraliyet ailesi 20. yüzyılın başlarında Danimarka Kraliyet ailesinin üyelerinden doğmuş, nispeten yeni bir hanedan. Birinci kral 7. Haakon, Danimarka prensi Carl olarak bilinmekteymiş mesela. Esasen Norveç evvelce Danimarka, sonra da İsveç’in kesimi olduğundan bu ülkelerin hükümdarları, birebir vakitte Norveç Hükümdarı oluyordu.

2. Dünya Savaşı esnasında İngiltere’ye sığınan hanedan, savaş sonrasında da Norveç’in sembolik lideri olmayı sürdürdü. İkinci Norveç Hükümdarı 5. Olav, 1991’e kadar ülkenin başında kaldı ve herkesin sevgi ve hürmetini kazanmış bir karakter olarak, ülkede kraliyetin halk dayanağını günümüze dek sürdürmesinde tesirli oldu. 1991’den beri de 5. Harald Norveç hükümdarı olarak tahtta.

Norveç Kraliyet Sarayı, 1850’den beri evvel İsveç sonra Norveç kraliyet ailelerinin Oslo’daki konutu olmuş. Diğer ülkelerde gördüğüm saraylara nazaran nispeten daha mütevazı. Yalnızca yaz aylarında, makul saatlerdeki rehberli çeşitle girilebiliyor. Cins boyunca hanedan üyelerinin toplantı, balo ve yemek salonları gezilebiliyor. İçeride fotoğraf çekimi yasak ve 1 saat içinde çeşit bitiyor.

Norveç Kraliyet Sarayına giriş için 140 NOK ödedim 2019 yılında. İnternetten bilet alınabileceği üzere turist bilgi merkezlerinden de bilet almak mümkün, kontenjan dolu olmadığı sürece alışılmış. Ben merkez tren istasyonu Oslo S’ten birebir güne bilet bulabilmiştim örneğin.

Akershus Kalesi ve Surları

Oslo’num en canlı yeri Aker Brygge iskelesi civarı. Bıraya yakın bir yerde konuşlanan, kenti evvelce korumakla yükümlü hakim pozisyondaki Akershus surları (Akershus Festning) da kentin en turistik yerlerinden. Buradan hoş Oslo fotoğrafları çekebilir, bilhassa hava hoşsa keyifli bir seyahat yapabilirsiniz.

Orta Çağdan itibaren çoğunlukla askeri gayelere hizmet eden surlar, 2002’de halka açılana dek Norveç’in askeri manada üst seviye ünitelerine konut sahipliği yapmış. Bugün içerisinde çeşitli müze ve turistik seyahat noktalarını da içinde barındırır hale gelmiş.

Akershus Kalesi

Kralların çeşitli periyotlarda konutu olmuş kalede birçok kısım tekrar inşa edilmiş. Dışarıdan bakıldığında bir kaleden çok kayaların üstüne ibşa edilmiş sağlam bir taş meskene benziyor burası. Lakin etkileyici küçük bir şapel, balo salonları ve Norveç Kralları’na ayrılmış bir nekropolis yer alıyor. Kral 7. Haakon ve çağdaş Norveç tarihinde silinmeyecek bir imzası bulunan oğlu 5. Olav’ın eşleriyle birlikte mezarları burada bulunuyor. Ayrıyeten Hayaletli Oda ve güllü vitray pencere camını da kesinlikle görün ve tarihini okuyun. Giriş fiyatsız, üstelik audioguide da veriliyor.

Norveç Direniş Müzesi

Norveç 2. Dünya Savaşı sırasında Alman işgaline uğramış ülkelerden biri. Elbette bir Polonya yahut Macaristan üzere büyük kayıplar yaşamamış olsalar da işgalin tesirlerini kıymetli ölçüde hissetmişler. Başşehir Oslo ile birlikte birçok büyük kente ve kritik askeri üslere Alman kuvvetleri girmiş, kraliyet ailesi İngiltere’ye kaçmış ve savaş bitene dek dönememişler. Akershus’un içinde bulunan Direniş Müzesi savaş sırasındaki durumu ve Norveç topraklarındaki direniş faaliyetlerini anlatıyor.

1940’ta işgal edildikten sonra birinci başta sistemsiz halde, sonra daha organize olmakla birlikte çoğunlukla sabotaj üzere faaliyetler üzerinden ilerleyen direniş faaliyetlerinde bilhassa Nazi Donanmasına önemli ziyanlar verilebilmiş. Ayrıyeten işgale karşı çıkan kümeler ve Almanlarla yaptığı işbirliğinden dolayı günümüzde hiç de hayırla anılmayan Vidkun Quisling’den de bahsediliyor. Quisling isminin İngilizce başta olmak üzere çeşitli yabancı lisanlara “vatanını satan hain” manasında direkt geçtiğini ve kullanıldığını hatırlatmak isterim.

Müzeye giriş 60 kron, Oslo Card sahiplerine fiyatsız.

Bygdøy

Oslo’nun merkeze yakın, fakat düzensizlikten uzak, epeyce huzurlu bölgesi Bygdøy, çok sayıda müzenin bulunduğu bir mahalle birebir vakitte. Bu müzeler çoğunlukla Norveç’in epeyce görkemli denizcilik tarihiyle yakından ilgili yerler. Ben 3 müzeye uğradım, onlardan bahsedeyim.

Buraya merkezden, Belediye binası Rådhuset’e yakın iskeleden kalkan feribotlarla 10 dakikada gidilebiliyor. Oslo Card sahipleri, bu feribotları üctretsiz kullanabiliyor.

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset)

Bir vakitler bu topraklarda hakim olmuş Vikingler’in ölülerini epey farklı bir halde uğurladıklarını öğrendim. Gemilerini mezara çevirip, ölüler için farklı kısımlar oluşturduktan ve içeri gereğince yiyecek, içecek ve bedelli eşyalar bıraktıktan sonra gömüyorlarmış. İşte bu sürecin canlı şahitleri olan 3 gemi, Viking gemileri müzesinde sergileniyor. Gemilerin yanında gömülmüş şahısların iskeletleri ve mezar odasından çıkarılan eşyalar da görülebiliyor. Bu gemilerin MS. 10. yüzyıldan kaldığını düşünürsek, ne kadar etkileyici bir müze olduğu daha kolay anlaşılır sanırım.

Fram Müzesi

Görkemli Norveç denizcilik tarihinin tahminen de en büyük işler başarmış gemisi Fram’dır. Güney ve Kuzey Kutuplarına yapılan birinci seyahatlerin mesken sahibi olmuş bu gemi, Bygdøy’deki Fram Müzesi’nde sergilenmekte.

Norveççe’de “İleri” manasına gelen Fram, ünlü gemi dizayncısı Colin Archer’ın elinden çıkmış. Fridtjof Nansen’in Kuzey Kutbu’na, Roald Amundsen’in de Güney Kutbu’na olan seyahatlerini mümkün kılan Fram, tarihe geçen seyahatlerin, büyük kaşiflerin meskeni olmuş, nitekim çok görkemli bir ahşap gemi. Fram Müzesi’nde de bu seyahatlerle ilgili çok detaylı bilgi sahibi olabildiğiniz üzere Fram’ın güvertesine çıkıp kamaralarına inebiliyorsunuz. Yemek salonlalarını, Roald Amundsen’in kamarasını görebilmek hoş bir histi açıkçası.

Giriş bileti 120 kron, Oslo Card sahiplerine fiyatsız.

Kon-Tiki Müzesi

Oslo’da dolaşırken, ülke tarihinde silinmeyecek izler bırakmış şahısları hatırlatan şeylerle çok karşılaşılıyor. Hatta bu sitede göreceğiniz tipten “Yüzyılın Norveçlisi” üzere sıralamalarda üst sıralarda yer alan isimlerin hepsini bir halde duyabiliyorsunuz.

Onlardan bir tanesi de Thor Heyerdahl. Öteki birçok “büyük Norveçli” üzere o da denizlerde, hatta okyanuslarda yaptıklarıyla tarihe geçmiş. Okyanusya’da yaşayan mahallî halkların esasen Güney Amerika’dan gelmiş olabilecekleri istikametindeki savını, Peru’dan motorsuz bir gemiyle yola çıkıp akıntılar ve rüzgarlar yardımıyla Okyanusya’ya ilişkin bir yerlere vararak kanıtlamak istemiş ve bunu başarmış da. Tahiti yakınlarındaki Rapa Nui adasına 101 gün sonunda varan takım, tüm dünyada yankı uyandırmış. O vakte dek gerçek kabul edilen bir varsayımı yıkmayı, 5 kişilik mürettebatı ve Kon Tiki isimli küçük teknesiyle başarmış.

Kon Tiki Müzesi’nde bu geminin özgünü ile birlikte Heyerdahl’ın ve mürettebatının hikayeleri, Heyerdahl’ın daha sontaki yıllarda yaptığı deniz seyahatlerinde Okyanusya adalarında bulup Norveç’e getirdikleri ve Kon Tiki’nin genel olarak tanınan kültürde edindiği yere dair anlatılanları görebilirsiniz. Ra, Ra II ve Tigris üzere kimi başarılı, kimi ileti telaşlı keşif seyahatlerinin hikayeleri ve çok sayıda hatıra, yeniden bu müzede yer alıyor. En kıymetlisi, Heyerdahl üzere sahiden ilham verici bir şahısla ilgili daha detaylı bilgi alabiliyorsunuz. Keyifli bir müzeydi, tavsiye edebilirim. Giriş 120 kron, Oslo Pass sahiplerine fiyatsız.

Norveç Tarihi Müzesi

Norveç tarihinin ilkel devirlerinden itibaren kesimi olmuş eşyaları görebilirsiniz. Rune’lar da var, kilise panelleri de, birinci insanların kullandığı taş aletler de. Ayrıyeten uzak Okyanusya uygarlıklarından, eski Mısır’dan gelen anılar da sergileniyor. Genel olarak parayla ve madalyalarla ilgili bir kısım yapılmış, burada 2. Dünya Savaşı Norveç’e yayıldığında başşehirden kaçırılan altın rezervinin bir kısmının sergilendiği kısmı ilgi cazip buldum.

Bunlar dışında, komşuları İsveç’te olduğu üzere Arktik Denizi’ne yakın bölgelerde yüzyıllardır varlıklarını sürdüren, lakin lisan ve kültürleri yok olmaya yüz tutmuş Samilere, Kuzey denince akla gelen Vikinglere de ayrılan kısımlarıyla Norveç Tarih Müzesi görülmeye bedel bir yer. Hem Viking, hem de Hıristiyanlığın kabulünün sonrasındaki periyottan kalan dini eserler de önemli bir yer tutuyor. Giriş 120 kron, Oslo Pass’e fiyatsız.

Astrup Fearnley Müzesi

Oslo’nun en önde gelen çağdaş sanat galerilerinden biri olan Astrup Fearnley Müzesi, bir çağdaş sanat müzesinde görmeyi umacağım neredeyse her şeye sahipti. Farklı akımlardan fotoğraflar, heykeller, çeşit çeşit enstalasyonlar ve sığ sanatsal bakış açımla manalandırmakta zorlandığım karma çalışmalar bu müzede yer alıyordu. Neyse ki benim gibilere uygun olarak, değerli yapıtlarda açıklama kısımları bulunuyordu.

İngiliz kökenli soylu Fearnsley ailesinin üyelerinin teşebbüsleriyle açılan müzede bulunan eserler ortasında, Damien Hirst’ün tartışmalı yapıtları de bulunuyor, çarmıha gerilmiş koyun ve ortadan ikiye bölünmüş inek gibi… Ayrıyeten 2. katta bulunan Anselm Kiefer yapıtlarından, devasa bir metal kitap yığını halindeki “The High Priestess” ilgi cazipti. Giriş 130 NOK, Oslo Card sahiplerine fiyatsız.

Sundvollen – King’s View

Oslo doğal bir fiyort üzerine kurulmuş bir kent olmakla birlikte günümüzde fiyort denince akla gelen bir coğrafya sunmuyor. Gerçek fiyortları görebilmek için Batı (Bergen tarafı) ve Kuzey Norveç’e (Trondheim ve yukarısı) gitmek gerekiyor. Lakin Oslo yakınlarında biraz olsun fiyort havası almak isteyenlere önerebileceğim bir yer var, orası da Sundvollen.

Sundvollen, Oslo kent merkezine yaklaşık 1 saat aralıkta. Merkez otobüs garı Bussterminal’den kalkan 200 numaralı Hønefoss otobüsleriyle buraya ulaşmak mümkün. Sundvollen ile köprünün karşısındaki Vik ve ortasında ırmağın daraldığı kısımda birçok ada var. Bunlardan bir tanesi de, 2011’de ırkçı Anders Breivik’in onlarca genci katlettiği Utøya adası, geçerken karadan bakabilirsiniz.

Sundvollen kasabasında aslında pek birşey yok. Fakat bu kasabaya ve öndeki körfezimsi kısma doruktan bakan King’s View (Kongens utsikt) buraya geleceklere harika bir görünüm sunuyor. İsmi üzere hükümdarlara layık. 1832’de İsveç Hükümdarı Carl Johan’ın ziyareti sonrasında bu ismi almış esasen. Sundvollen’den Kleivstua denen mevkiye giden karayolundan 4-5 kilometre kadar üst yürüyüp, akabinde 1 kilometre kadar da kayalık patikalardan geçip buraya varabilirsiniz. Elbette Kleivstua’ya kadar otostop çekmeyi de düşünebilirsiniz, dağlarda yürüyüşe gelen lokal halk size yardımcı olacaktır kanımca.

Buraya gelmek isteyenlere söyleyeceğim en kıymetli şey, gelmeden evvel hava durumunu uygunca bir denetim etmeleri olur. Ben gittiğimde aralıksız yağan bir yağmura yakalandım ve hem sırılsıklam oldum, hem de ağır sis yüzünden tepeye çıkmama karşın meşhur ‘kral’ görünümünü gerçek düzgün göremedim. Lakin muhakkak eşsiz bir tecrübe oldu benim için, dağlarda gezen koyunların içinden geçe geçe, yağmurdan çok kaygan bir hale gelmiş kayalardan seke seke, ıslanmamış hiçbir yerimin kalmadığı çok acayip bir yürüyüş yapmış oldum.

Norveç’te her şey üzere toplu taşıma da değerli, Oslo’dan Sundvollen’e tek istikamet gidiş için tam 175 kron ödedim.

Vigeland Parkı (Frogner Park)

Oslo’nun en bilinen parklarının başında, tıpkı vakitte bir açık hava heykel müzesi olan Vigeland Parkı geliyor. Burası aslında başka bir park değil, Frogner Parkı’nın içinde Vigeland’ın heykellerine ayrılmış geniş bir kısım. İsmini ünlü heykeltıraş Gustav Vigeland’dan alan kısımda sanatkarın onlarca yapıtı görülebiliyor. Bilhassa çıplak insan bedeni temasına dayanan onlarca bronz ve taş heykel, parkın hayli enteresan bir atmosfere bürünmesine yardımcı olmuş. Hele parkın ortasındaki tek kesim devasa “vücutlar sütunu” (Monolitten) görülmeye bedel bence. Buraya gitmenizi öneririm. Vaktiniz olursa parktaki Vigeland Müzesi’nde ünlü sanatkara ilişkin daha çok heykel ve öteki yapıtlarından örnekleri bulabilirsiniz. Bu park birebir vakitte Oslo Kent Müzesi’ne de mesken sahipliği yapıyor.

Ekeberg Heykel Parkı

Oslo’nun iki meşhur heykel parkı var. Frogner’deki Vigeland Parkı’ndan bahsettim. Ekeberg Parkı ise Vigeland’ın tersine kentin en görünümlü zirvelerinden birinde bulunuyor ve yüzyıllık ağaçlardan daha fazlasını sunuyor.

Ekebergparken bir açık hava sanat galerisi ile küçük çaplı bir arkeolojik kalıntılar topluluğunu birebir anda üzerinde barındırıyor denebilir. Ortalarında Rodin, Kısmı, Renoir ve Damien Hirst üzere birçok tanınmış sanatkarın yapıtları, bu geniş parkın her yerine yayılmış. Ayrıyeten burada Oslo’daki birinci insan yerleşmelerinden küçük kalıntılar da yer alıyor. Buzullar eriyip beşerler yerleştiğinde bu yüksek zirvelerdeki park, insanların konuşlanması ve kendilerine ilişkin bir hayat kurması için ülkü bir bölge olarak öne çıkmış. Hem Norveç hem de Finlandiya’da gezerken doğal ortamlarda gördüğüm üzeri aşınmış kayalar, fiyortların oluşmasına neden olan buzul tesirini açıkça gösteriyordu, Ekeberg’de de bu tıp kayalarla sık sık karşılaştım.

Engebeli yeri nedeniyle çocuk gezdirmekten çok büyüklerin vakit geçirmesine imkan veren bu parkta çeşitli şenlikler ve etkinlikler de düzenleniyor. Şahsen en beğendiğim heykeller, Hirst’ün “Bir Meleğin Anatomisi” heykeli ile Michael Elmgreen ve Ingar Dragset çiftinin 2017’de yaptıktan sonra parkın simgelerinden biri haline gelen Dilemma heykeli oldu. Dilemma, parkın ana patika dışında kalan bir yerindeydi, buraya gidip heykeli gördükten sonra bir de – yağmursuz- Oslo görüntüsü eşliğinde oturup kitap okuduğum dakikalar, bu kentte geçirdiğim en keyifli anlar ortasındaydı.

Ekebergparken kentin güneydoğu kısmında kalıyor, buraya 18 ve 19 numaralı tramvaylar ile gelebilirsiniz.

Vår Frelsers gravlund (Our Saviour’s Cemetery)

Tarihi 19. yüzyılın başlarına dek giden bu küçük mezarlık, çok vakit evvel dolmuş olsa da bugün Oslo’nun merkezine yakın bir yerde, mükemmel bir park-mezarlık olarak varlığını sürdürüyor.

Evet, bilhassa İsveç’te çok başarılı örneklerini gördüğüm mezarlık-parkların Oslo versiyonu olarak Vår Frelsers gravlund, çok ünlü bireylerin son durakları olmuş diyebilirim. En başta da üstte isimlerini andığım Edvard Munch ve Henrik Ibsen’in isimlerini saymam gerekir. Onlar dışında bir diğer ünlü ve Nobel ödüllü muharrir Bjørnstjerne Bjørnson, sanatkarlar, siyasetçiler ve akademisyenler buraya gömülmüş.

Oslo Katedrali (Oslo Domkirke)

Oslo’da bulunan en görkemli dini yapının Domkirke, yani Oslo Katedrali olduğunu söyleyebiliriz. Fakat içi çok görkemli diyemem, yeniden de Norveç’in en kıymetli dini merkezi olduğuna kuşku yok. Yolunuz buraya kesinlikle düşer, içeri girip bir çeşit atın derim.

Popsenteret (Pop Müzesi)

Oslo’da tanınan kültür ve pop müziğin gelişime adanmış bir Popsenteret müzesi de var. Fonografın icadı ile ses kaydının mümkün kılınmasıyla başlayarak, bilhassa günümüzde pop müziğin ayrılmaz kesimi olmuş gitar, davul ve klavye üzere müzik aletlerinin tarihî gelişimini ve kayıt ve playback araçlarının dijitalleşme süreçlerini izleyebiliyoruz. En üst katında bulunan kısımlarda bu aletleri çalıp simülasyon programlarıyla ne çaldığınızı da görebiliyorsunuz, bu kısım bana üniversite yıllarımda arkadaşlarımla Guitar Hero’ya gittiğimiz günleri ziyadesiyle hatırlattı. Esasen birçok genç insanı burada kayıt yaparken görebildim. Ayrıyeten Norveç’in müzik tarihini, Eurovision muvaffakiyetlerini ve Norveç’ten çıkmış müzisyen ve kümeleri da anlatan interaktif kısımlar mevcuttu.

Oslo ve göçmenler

Norveç, öteki Batı Avrupa ülkeleri ve İskandinav komşuları üzere ağır göçmen akınına uğramış bir kent. Bu göçmenlerin hiç değilse bir kısmının ülkeye entegre olması için de kimi uğraşların sarfedildiği görülüyor. Turist bilgilendirme merkezlerinde, müzelerde ya da belediye otobüslerinde sürücü olarak çok sayıda göçmene rastladım. Alışılmış parklarda muhabbet ettiğim, Türkiye’den geldiğimi öğrenince Selamün aleyküm diyen ve ardından bana uyuşturucu isteyip istemediğimi soran Afrikalı arkadaşlar da yok değildi.

Genel olarak çok rahatsız edici bir topluluk olarak adlandıramayacağım göçmenlerin yaşadığı, çoğunlukla Müslümanlardan oluşan göçmen mahallelerini görmek için, merkezin biraz doğusunda bulunan Grønland bölgesine gitmenizi öneririm. Dükkanlarda Türkiye ya da Pakistan’da gelmiş lahmacun yapma makinesi üzere eşyalar satılıyor, sokaklarda imgesiyle ben Ortadoğuluyum diye bağıran bayan ve erkekler geziyor. Konser posterleri ve minareleri görünür biçimde yapılmış camileriyle farklı bir Oslo’yu, çok uzağa gitmeden görebilirsiniz böylelikle.

Henrik Ibsen

Henrik Ibsen, üstte bahsettiğim Edvard Munch üzere Norveç’te yetişmiş en büyük sanatkarlardan biri ve Oslo’da birçok yerde ismi karşınıza çıkıyor. Örneğin kentin merkezi buluşma noktalarından Ulusal Tiyatro binasının ön yüzünde Holberg ve Bjornson ile birlikte ismi yazıyor. Yeniden buraya çok yakın bir yerde bulunan müzesinin bulunduğu caddeye ismini vermiş (Henrik Ibsens gate) ve tekrar bu bölge boyunca kaldırımlarda Ibsen’in Peer Gynt ve diğer yapıtlarından alıntılar yerlere kazınmış. Büyük hürmet gösterildiğini anlamak güç değil.

Bu ortada Henrik Ibsen Müzesi’ne tadilat münasebetiyle giremedim. 2020’de Oslo’yu ziyaret edecekler umarım görebilir.

Bitirirken…

Yazımı noktalamadan evvel birkaç bahse daha değinmek istiyorum. Deniz kenarındaki Oslo Opera Binasının çok çağdaş mimarisini yakından görün, en doruğa yürüyerek çıkın derim kesinlikle. Ayrıyeten kentin en merkezi metro duraklarından biri olan Nationaltheatret’e ismini veren Ulusal Tiyatro ve meclis binası Stortinget’in önünden bir geçin. Genel olarak Karl Johans gate caddesi ve buraya bağlanan sokaklarda kesinlikle yürüyün. Tıpkı biçimde belediye binası Rådhuset ve etrafında de gezin.

Norveç hayatımda gördüğüm en değerli ülke, öteki İskandinav ülkelerini bile suya götürür ve susuz getirir bu hususta. Buna karşılık nakit para kullanımı epeyce düşük, otobüslerde bile POS aygıtı görebildim.

Bu nedenle Oslo’da döviz ofisi diye birşey de pek yok. Ben biraz garantici olduğumdan cebimde nakit bulunsun deyip ana tren istasyonu Oslo S’teki banka şubesinde para bozdurdum, ondan da %20-30 civarı insafsız bir komite kestiler. İlla para bozdurmanıza gerek yok, neredeyse her yerde kredi kartı geçiyor.

Bu nedenle Oslo Pass, çokça müze gezecek ve toplu taşıma kullanacaksanız mantıklı. Gördüğüm en kıymetli kent kartı olsa da daha fazla ziyan etmenizi önleyeceğini düşünüyorum. Kısımlara (zone) ayrılmış toplu taşıma haritasının 1 ve 2 numaralı bölgelerinde bu kart sayesinde fiyatsız ve sınırsız seyahat edebiliyorsunuz. Net bir bilet denetimi olmasa da Oslo’da bilet cezası yemek istemezsiniz bence, garanti ederim.

Kabul ediyorum, Balkanlarda, eski Sovyet ülkelerinde yahut İtalya, İspanya üzere Güney Avrupa ülkelerinde olduğundan çok daha fazla para çıkacak cebinizden Norveç’te, hele ki Oslo dışına gidip doğal hoşluklarını görmeye kalkarsanız maliyet güzelce yükselecek. Lakin imkanı olanlara Norveç’i görmelerini elbette tavsiye ederim, zira Oslo merkezinde bile görülmeye kıymet bir sürü şey bulurken, epeyce hoş bir tabiatın tadını çıkarabileceksiniz.