İran’a Geldikten Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler

Son güncelleme tarihi: 15 Eylül 2019

İran’a gitme kararı alma evresinde dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili bir yazı yazmıştım daha evvel. İran’a vardıktan sonra aklınızda olması gerektiğini düşündüğüm şeylerle ilgili bir yazı daha yazma gereksinimi duydum. İkisini birlikte okumanız halinde bayağı bir mevzuda bilgi sahibi olacağınızı düşünüyorum, bu manada birtakım noktalarda örtüşseler de genel toplamda birbirlerini tamamladıkları söylenebilir. Bu yazıdaki kıymetli bahisleri başlıklar halinde bölüyorum. Çoğunlukla Tahran’da gördüklerim üzerinden örnekler verecek olsam da birçok mevzuyu İran’ın geneline uyarlamak mümkün. Her yazımda tekrar ettiğim üzere, 1,000 İran tümeni (10,000 riyal) yaklaşık olarak 90 kuruşa eşitti ben ziyaret ettiğimde. Hesaplamaları buna nazaran yapın.

İnternet ve Telefon

İran, beleş ve şifresiz kablosuz internet ağlarının pek yaygın olduğu ülkelerden değil. Alışılmış memlekette McDonalds olmadığı için onların ağına yanlama ihtimali de yok. Hosteller ve meskenler dışında çok az yerde kayıtsız, log-in’siz internet ağı var. Havaalanı üzere yerlerde bile kablosuz ağ sistemine kaydolmak büyük sıkıntı. Şayet daima internet takibi gerektiren bir iş yapıyorsanız ya da bir formda yakınlarınızla irtibat halinde kalmak istiyorsanız Türkiye’den uygun bir paket alarak gelin, aksi takdirde operatörünüz uygun gördüğü tarifelere razı olursunuz.

İran’a gelenlerin en çok kullandığı yolların başında bir İran sim kartı alıp seyahat müddetince onu kullanmak geliyor. Böylece istediğiniz vakit internete bağlanabilirsiniz. Üstelik örneğin Tahran metrosunda da telefon çekiyor. Birçok site yasaklı olduğundan VPN kullanmanız gerektiğini de tekrar etmekte yarar görüyorum. İmam Humeyni Havaalanı’na girer girmez sizi sim kart satıcıları karşılıyor. Şayet İran sınırı alacaksanız fazla vakit kaybetmeyin. Öğrendiğim kadarıyla 5-10 bin tümen üzere düşük fiyatlar karşılığında yeni çizgi almak mümkün. Yalnız burada şöyle bir durum var. İran’da bu kartlar alındıktan sonra pasaport üzere kimi dokümanlarla kayıt yapılması ve sim kartın etkinleştirilmesi gerekiyor. Bu sürecin birkaç saatte hallolduğunu söyleyenler olduğu üzere 1-2 güne kadar uzadığını da belirtenler de duydum. Bu da ikinci bir seçeneği ortaya çıkarıyor: birtakım telefoncular etkinleştirilmiş, her şeyiyle kullanıma hazır, “aktive edilmiş” sim kartlar satıyorlar. Bunlar aslında öbür birine ilişkin ve kim bilir hangi biçimde elde edilmiş kartlar demek oluyor. Telefonunuza takıp direkt konuşmaya başlayabilirsiniz, aslında sim kartı öbür birşeye sarılmış, bantlanmış formda veriyorlar. Ancak asıl sorun şu ki bu kartlar kıymetli, ben bir yerde sordum ve bana 75 bin tümen üzere bayağı yüksek bir fiyat söylediler. Ve doğal olarak İran’daki ağır sansüre bu kartlar da maruz kalıyor, Facebook, Couchsurfing, Youtube, Telegram üzere site ve uygulamalara VPN’siz giremeyeceksiniz. Türkiye’deki sinirinizi kullanırsanız bu sansürlere maruz kalmıyor, tıpkı Türkiye’deymiş üzere Wikipedia’ya giremeden geri kalan sitelere girebiliyorsunuz.

Ben şimdiki deneyimimle İran’a tekrar gitsem çabucak sim kart soruşturur, ucuza bulabilirsem etkin edilmiş, olmazsa olağan sim kartı çabucak alırdım. Lakin her gün değil, ortada bir kullanmam gerekiyorsa ona nazaran yalnızca makul günlerde bilgi sirkülasyonuna açıp kalan günlerde kapalı tutma yoluna giderdim.

Döviz mevzusu

Bu olağanda bir sorun oluşturmuyordu, fakat benim şanssızlığım mıdır bilmiyorum, aylar evvel biletini aldığım İran seyahatine yaklaşık 1 ay kala İran hükumeti güzelce yükselen döviz kuruyla baş edemeyince bütün döviz ofislerini kapatarak dolar kurunu 1 $ = 4,200 tümen oranına sabitledi ve döviz bozma işini birkaç bankayla sınırladı. Bu durum kestirim edileceği üzere fevkalade bir karaborsa yarattı. Karaborsada doların 7,000 küsur tümene çıktığını söyledi bana İranlılar. İran’daki birinci günlerimde biraz çekindiğimden karaborsaya giremedim. Ülkenin en büyük bankalarından Bank Melli’yi kullandım döviz bozdurmak için. Lakin burası da her daim kalabalık, üstelik sizden pasaport numarası, adres (otel adresi), telefon numarası üzere bilgilerinizi istiyorlar. 50 $ bozdurmak için 10-15 dakika uğraşmanız gerekebiliyor. Açıkçası bu kadar uğraşıp piyasadaki gerçek pahasının altında bozdurmak biraz hudut bozucu olabiliyor.

Öte yandan karaborsa işi sahiden riskli, bilhassa bir turist için, ancak yanınızda güvenebileceğiniz İranlılar varsa onlardan yardım isteyip, çok daha kısa müddette ve kolaylıkla, birebir vakitte resmi oranın neredeyse 1,5 katına bozdurabilirsiniz benim de yaptığım üzere. Ancak paralar çok yıpranmış, zira enflasyon yüksek, en büyük banknot 10,000 tümen bile pula dönmüş. Paralar daima el değiştirmekten, birbirlerine sürtmekten mahvolmuş. Ne diyeyim, umarım döviz yasağını tez vakitte kaldırırlar.

Kaldığınız otelin adresi maalesef değerli. Şu açıdan kıymetli: kaldığınız otel yahut hosteller orada bulunduğunuz müddet boyunca pasaportunuza el koyuyorlar. Ve birçok yerde pasaport istenebiliyor, olmazsa otel adresi soruluyor. Bu durumda kullanabilmek için kaldığınız otelin bir kartvizitini kesinlikle isteyin ve dolaşırken yanınızda bulundurun. Mesela Isfahan’daki İmam Camii’ne girerken audioguide için pasaport istediler, onun yerine otel kartvizitini bıraktım. Couchsurfing yapıyorsanız “henüz otel ayarlamadığınızı” söylerseniz bu da bilhassa bankalarda döviz bozdururken işinize yarayabilir.

Tahran metrosu

Özellikle Tahran metrosu dememin nedeni, burada birçok vakit çok bir kalabalık içinde kalmış olmamdır. Isfahan’da metronun çok kalabalık saatlerin denk gelmedim ancak burada da o saatlerde emsal kalabalık eminim ki vardır. Aslında Tahran’da metro olayı başarılı denebilir, 7 metro sınırı var ve birçok yere ulaşımı sağlıyor, lakin 15 milyonluk bir mega kentte elbette yetmediği durumlarla da karşılaşılıyor. Ne var ki üstteki trafikle karşılaştırıldığında metro hayat kurtarıcı desem yeridir. Yaklaşık sabah 6’dan akşam 23 dolaylarına kadar çalışan metro, günün her saati belirli bir kalabalığı ağırlıyor, ancak bilhassa sabah işe gidiş ve akşam iş çıkışı saatlerinde ve muhakkak merkezi duraklar ortasında metroya binmek bile büyük kaygı, bindiğinizde de pek kıpırdayacak yeriniz olmuyor. İstanbul’un metrobüsü üzere denebilir az çok. Kentin en uzun metro çizgisi olan 1 numaralı (kırmızı) çizgi için konuşursak mesela, Pandzad-e Khordad ile Shahid Beheshti durakları ortası, 2 numaralı (sarı) sınır için Dorwazeh Dowlat ile Azadi Meydanı ortası çoklukla çok kalabalık. Hele sırtında büyük çantalar olan gezginler için azaba dönüşebiliyor. Ancak üstteki trafikle uğraşmamak ismine en uygun tahlil metro.

Başka yazılarda da bahsettim, İran’daki bütün otobüs ve metrolarda bayanlara ayrılmış kısımlar oluyor. Metroda bu ayrım daha net, metronun genelde birinci ve son vagonları yalnızca bayanlara ayrılmış durumda. Buralarda erkekler seyahat edemiyor, sadece tek tük seyyar satıcılar, onlar da aşikâr duraklar ortasında bayan kısmına girip bayanlar için şal, örtü, kumaş, pijama yahut gecelik satanlar bayan kısmına giriyor. Lakin olağan erkek vatandaşlar oraya girmiyor. Bayanlar, bilhassa yanlarında sevgilisi, kocası ve çocukları olan bayanlar herkese ayrılmış kısımlarda seyahat ediyorlar. Orta kısımlarda tek tük yalnız bayan da görmedim değil. Lakin doğrusu kıpırdayacak yer olmayan orta vagonlara geçmektense az da olsa boşluk bulunabilen bayan vagonları, bayanlar için mantıklı bir seçenek haline geliyor ne yazık ki.

Tahran metrosunun en kendine has özelliği, içindeki seyyar satıcılar. Türkiye’de de vakit zaman görüyoruz tahminen fakat Tahran metrosu bu hususta kendini aşmış. Kalabalık dağılıp biraz yürüyecek yer açıldığı anda çabucak dolaşmaya başlıyorlar. Ve tıpkı İran’ın bazaarları üzere aklınıza gelecek her şey metroda satılıyor, sandalet, kemer, defter, kalem, sakız, sandviç, çocuklar için boyama kitabı, en çok da “hands free, power bank” falan diyerek dolaşanlar var. Tıpkı anda 3 seyyar satıcının sesini duyduğum anlar oldu. Tahran’ın kaotik ortamının en hoş yansımasını seyyar satıcılarla dolu Tahran metrosunda göreceğinizi garanti edebilirim.

Tahran metrosu için bizdekine misal bir “Tahran kart” var. Bu kartı sarfiyat gitmez edinmenizi öneririm. Şayet havayoluyla geldiyseniz kent merkezine ulaşmak için metroyu kullabilirsiniz. İmam Humeyni Havaalanı’na bağlanan 8 numaralı sınır, Shahed Bagher Shahr durağında 1 numaralı hatta bağlanıyor, böylelikle kent merkezine 1-1,5 saatte ucuza ulaşabiliyorsunuz. Havaalanı durağından kente gidiş 7,500 tümen, ancak size 10,000 tümen karşılığında kart + kredi yüklemenizi şiddetle tavsiye ederim. Bu 10,000’in 1,500’ü kart parası, 8,500’ü kredi. Tahran’da zati çok metro kullanırsınız, gerektikçe de metro duraklarındaki gişelerde karta yükleme yapabilirsiniz. Bu kart otobüslerde de geçerli. Fakat şunu aklınızda tutun, havaalanında kente birinci metro sabah 06:50’de, sonuncusu akşam 20:10’da. O saatten sonra taksiye binmeniz gerekiyor. Öte yandan kent merkezinden havaalanına giderken de aktarma durağı Shahed Bagher Shahr’da en geç 19:30 üzere olmanız gerekiyormuş, yoksa benim üzere taksiye kalırsınız. Burada Tebrizli taksici abi 40,000 tümen istedi, 35,000’e anlaştık.

Tahran dışında Isfahan ve Tebriz’de de ulaşım, kentlerin kendilerine özel kartlarıyla yapılıyor.

Ramazan’da İran

Ben gitmeden aylar evvel heyecanla İran’a uçak biletlerimi aldığımda ziyaretimin bir kısmının Ramazan’a tesadüf edeceğini doğal ki hesaplamamıştım. Lakin oradaki son 4 günümün Ramazan’a denk gelmesi, İran’la ilgili kıymetli bir olguyu da yerinde gözlemlememi sağladı.

İran’da oruç tutanların oranı Türkiye’den bile az olabilir. Ancak anladığım kadarıyla kurallar halka açık yerlerde yeme içmeyi yasaklıyor. Temelinde lokantalar gün boyunca açık, ekmek fırınlarının önü her daim kalabalık fakat lokantaların içi bomboş ve ortalık yerde yiyip içen fazla insan göremedim. Bu türlü bir ortamda insan boş bir lokantaya gidip kendine yemek söylemeye cüret edemiyor. Bilmiyorum, tahminen söylesem de işe yaramayacaktı. Açıkçası yiyip içmeyen tek bir kişi bile görmedim diyemem, bilhassa genç kızlar birçok mevzuda olduğu üzere bu mevzuda da hayli yiğit görünüyorlardı. Lakin ben tekrar de önlemli olmak ismine parkların tenha yerlerinde, etrafta insan olmayan bina girişlerinde süratlice su içip bisküvi yiyerek akşamları ettim. Akşamları iftardan sonra bir sürü seyyar satıcı ortaya çıkıyor. Örneğin ‘Aş’ denen yeşil mercimekli tahıllı yemekten yemenizi öneririm, küçük tabağı 2,000 tümen. Kelle paçacılar da ağır formda işliyor bu saatlerde.

Bana kalsa bu kadar dikkatli olma gereksinimi duymayabilirdim. Lakin Tebriz’e geldiğim sabah, beni o akşam için ağırlayacak mesken sahibim bana iletiler yazarak yemek için konuta gelmemi, dışarıda yemenin yasak olduğunu ısrarla hatırlattı. Çabucak konuta gitmedim tahminen fakat akşama kadar çok daha dikkatli oldum. Yakalanırsam sanırım karakola götüreceklermiş. Ben yakalanmadım lakin Ramazan konusunda plan yaparken dikkat edin, oruç tutmayacaksanız mümkünse o devirde gitmeyin.

Şehirler ortası ulaşım

Tren, uçak ve otobüsle İran’da kentler ortasında seyahat mümkün. Ben yalnızca otobüs kullandığım için tren ve uçak hakkında fazla birşey söyleyemeyeceğim. Yalnızca şunu hatırlatayım, Tahran’a uçakla gelip çabucak uçakla öbür bir kente geçmeyi düşünüyorsanız bir daha düşünün, zira Tahran’ın 2 havaalanı büsbütün farklı destinasyonlara sahip. Kent merkezinin yaklaşık 35 km güneyindeki İmam Humeyni Havaalanı yalnızca milletlerarası uçuşlar için kullanılıyor. Siz de buraya iniş yapacaksınız şayet uçakla gelirseniz. Öte yandan ülke içi uçuşlar için kullanılan Mehrabad Havaalanı ise Tahran kentinin artık içinde kalmış, en merkezi yerlerin 5-10 km batısında. İki havaalanı ortasında önemli bir aralık var yani.

İran’da otobüs kullanımı çok yaygın. Petrolün bolluğu ve hasebiyle akaryakıtın ucuzluğu, kara yoluyla ulaşımı uygunca ucuzlatmış. Gözlerimle görmesem inanmazdım tahminen lakin ben gittiğimde benzincilerde bildiğimiz kurşunsuz bilmemkaç oktan akaryakıtın fiyatı sırf 1,000 tümendi, yani 1 TL bile değil. Ben 5 defa kentler ortası otobüse bindim, hiçbirinde otobüsler büsbütün dolu değildi. Otobüsler ise çok rahattı, sürücünün açtığı Türkçe arabesk modüller yabancılık hissinizi uygunca azaltacaktır bile diyebilirim.

Tahran’ın birkaç tane büyük otobüs garı var: Güneydeki Terminal-e Jonoob, kuzeydeki Beyhaqi (Arjantin Meydanı) ve Batı’daki Azadi (Azadi Meydanı) bunlardan benin kullanma fırsatı bulduklarım. Her gardan her yere olmasa da birçok yere gidilebiliyor, fakat otobüslerin niteliği değişebiliyor. Otogarlar genel olarak Türkiye’dekilere çok benziyor. Girişte çığırtkanlar sizi karşılıyor, içeride otobüslerin başında ise muavinler, sürücüler bağırıyor. Mesela Beyhaqi (Beyhaghi) garında Tebriz, Isfahan, Şiraz, Meşhed, Kirmanşah, Ahvaz falan diyen çok insan gördüm. Fiyatlarla da ilgili şöyle bir örnek vereyim: Tahran-Isfahan ortası 6 saat civarında sürüyor. Yani az çok İstanbul-Ankara ortası üzere. İran’daki en lüks otobüs sınıfı olan VIP otobüslerin bu güzergahtaki fiyatı 33 bin tümen, yani yaklaşık 30 TL. Artık çığırtkanlardan bile Ankara’dan İstanbul’a 30 TL’ye bilet sıkıntı bulunuyor, standart otobüs fiyatları ise 50-60 TL’den aşağı değil. Üstelik İran’ın VIP otobüsü, Türkiye’de pek bulunmuyor. 2+1 tipinde ancak koltuk aralıkları çok geniş ve koltuğun alt kısmı açılarak ayak uzatma yerine dönüşüyor. Her koltuğun ardında ekran var. Otobüslerin ikramı bizdeki üzere tek tek değil, toplu halde bir kutu yahut poşet vererek yapıyorlar. Kutuda kek, gofret üzere 3-4 modül yiyecek, bir de meyve suyu bulunuyor. Kimi otobüslerde boş bardak da veriyorlar, onunla otobüsün ortasındaki küçük sebilden suyunuzu doldurabiliyorsunuz. Yollar şahane olmasa da çok rahat bir seyahat yaşıyorsunuz yani.

2. otobüs tipi Deluxe, bunlar Türkiye’de güzel kabul ettiğimiz otobüslere daha çok benziyor. Tekrar 2+1 koltuklu, yeniden geniş sayılabilecek aralıklar var. Ayak uzatma yeri ve her koltukta ekran yok yalnızca, onun yerine gündüz seyahatlerinde bir sinema açıyorlar, daima bir arada izliyorsunuz. Sinema natürel ki İran sineması. Bir de sudan ucuz ‘mahmuli’ denen otobüsler varmış. Onlara binmedim ancak gördüğüm kadarıyla O 302 üzere eski otobüsler bu klasmana giriyor.

Şehir içi ulaşım

İran’ın en kalabalık 6 kentinden 5 adedinde (Tahran, Meşhed, Isfahan, Şiraz, Tebriz) metro ağı var. Lakin bu kentler çok geniş olduğundan metro ağı her yeri kapsamıyor. Tahran metrosunun büyüklüğünden bahsetmiştim, fakat bu türlü bir kenti büsbütün metro ağıyla donatmak mümkün değil alışılmış. Başka kentlerde de metro çizgilerinde inşaatlar sürüyor, fakat en güzel ihtimalde bile çok fazla kapsanamamış yer kalıyor. Kentlerde belediye otobüsleri var fakat Tahran hariç öteki kentlerde güzergah yalnızca Farsça yazıyor, bu biraz zorlayıcı olabilir. Bunun dışında yeniden Tahran’ın aşikâr başlı birtakım meydanlarında, mesela Tajrish Meydanı’ndan daha kuzeydeki Derbend üzere yerlere gitmek için yeşil renkli dolmuşumsu minibüsler de bulunuyor. Lakin petrolün ucuzluğu, sizi taksi kullanımına yöneltebilir ve bundan ötürü da kimseyi suçlayamam.

İran taksilerin bol olduğu bir yer. Farklı renklerde taksilerin yanında aslında taksi olmayan, lakin taksi üzere çalışan olağan otomobiller da bulunuyor. Taksi duraklarının haricinde, yol kenarında durup beklerken, hatta tenha bir yerde yürürken bile yanınızda duran taksiler yahut olağan otomobiller olabiliyor. Bunlar çok dolu araçlar da olabilir, İran’da taksi paylaşılıyor (savari). Yani bindiğiniz takside beşerler olabilir, ya da sizin bindiğiniz taksiye diğerleri binebilir. Yalnızca binmeden evvel “savari” istediğinizi, “derbest” (tek başına) istemediğinizi belirtin, fiyat konusunu kesinlikle konuşun yoksa kazıklamaya çalışırlar, hatta kaygınızı anlatamadığınız için kazıklanırsınız da. Tahminen kazıklanacağınız fiyat 5,000 tümeni geçmeyecek, fakat tekrar de gerek yok. Bazen yolda yahut takside karşılaştığınız beşerler sizin yerinize pazarlık yapabilir, bu türlü durumlarda çok uzun olmayan arada paylaşılmış takside 1,000 tümen ödediğiniz de olabilir. 15 dakikalık yolda 10,000 tümeni 5,000’e indirmeyi başaramadığınız da. Lakin her halde Türkiye’deki muadillerinden çok daha ucuza seyahat edersiniz.

Aklıma gelmişken belirteyim, İran’da motosikletler de taksi üzere yolcu taşıması yapıyor. Bilhassa büyük meydanlarda ve kalabalık kavşaklarda yan yana bekleyen çok sayıda motor görebilirsiniz, bunlar fiyatı karşılığında 1 yahut 2 kişiyi istediği yere götürüyor. Benim etrafımda “motor, motor” diyerek adeta köpekbalığı üzere etrafımda turlayıp beni davet eden motorcularla karşılaşmadım değil 🙂 kullanma fırsatım olmadığı için fiyatı yahut konforu hakkında birşey söyleyemeyeceğim.

İran’da Uber üzere gavur icadı bir uygulama yasak olsa da onun yerli ve ulusal muadili olan Snapp’in çok yaygın kullanıldığını belirteyim. Uber mantığıyla çalışıyor ve bulunduğunuz yere taksi çağırabiliyorsunuz. İsteğe nazaran bayan sürücü de çağırmanız mümkün. Tek sorun, bu uygulamayı kullanabilmek için İran çizgisine sahip olmanızın gerekmesi…

İran’da Trafik

Trafikte ister araç kullanın, ister yaya olun, katiyen çok dikkatli olmanızı öneririm. Olay yalnızca trafik sıkışıklığı değil, bilhassa Tahran’ın dünyanın en makûs trafik sistemine sahip kentlerinden biri olduğunu aslında biliyoruz. İstanbul trafiğini hiç aratmadığını söyleyebiliriz. Ancak bence asıl sorun, trafik sıkışıklığından fazla trafik kaosu. Zira kavşakların birçoklarında trafik ışığı bulunmasına karşın ışıklar çalışmıyor ya da yanık sönen ışıklarla aslında hiçbir yarar yaratmıyor. Işıkların olağan formda çalıştığı kimi yerlerde bile araçların ışıklara hiç aldırmadığını, yolu boş buldukları anda yola atladıklarını tekraren gördüm. Kimi kalabalık yollarda trafik polisleri ellerindeki uyarıcı çubuklarla araç trafiğini düzenlemeye çalışsa da kaosu fakat bir nebze hafifletiyor.

Bence İran trafiğinin Türkiye’den en büyük farkı, motosikletlerin en az arabalar kadar trafikte yer alıyor olması. Araçların sağından, solundan rahatça geçtikleri üzere, trafiğin tıkandığı noktalarda hiç çekinmeden kaldırıma çıkıp oradan devam ediyorlar. Yani kaldırımda yürürken, bilhassa benim üzere sırtında büyük çantalar taşıyan gezginler için söylüyorum, çok dikkatli olun, fazla sallanmadan yürüyün, sahiden nereden motor çıkacağı muhakkak olmuyor. Olağan yolu geçtim, bazaarlarda bile yanımdan motor geçtiğini gördüm. Ve bu motorcuların tahminen %10’undan azı kask takıyor, tulum, eldiven, dizlik vs. üzere başka ekipmanları kullanan hiç yok aslında.

Peki bu kaosta bir yaya nasıl karşıdan karşıya geçebiliyor? Şayet bir alt yahut üst geçit yoksa, ışıklara kimse aldırmıyorsa benim bulabildiğim tek metot, kaosun bir modülü olarak bulduğum birinci boşlukta yola atlamak oldu. Sizi gören araçlar yavaşlar, bir sonraki şerit boşalana kadar yolun ortasında beklemek zorunda kalsanız da öbür pek bir deva yok. Samimi söylüyorum, kalabalık bir caddede her şeyin dört dörtlük halde inançlı olduğu bir anda karşıya geçmek için ısrar ederseniz akşama kadar beklersiniz. Yolları dikkatli gözleyin ve önlemi katiyen elden bırakmayın, lakin biraz görüp alıştıktan sonra mert davranın.

Tahran çok büyük bir kent olduğundan fazla rastlamadım, lakin Isfahan yahut Tebriz üzere nispeten daha küçük milyonluk kentlerde bisiklet kullanımı da yaygın denebilir. Bisiklet yolu pek olmadığından başka araçlarla tıpkı yoldan gidiyorlar, bu da trafikte dikkat etmeniz gereken bir öbür öge olarak dikkat çekiyor. Çok nadiren rastladığım bisiklet yollarında ise motorların da gidip geldiğini gördüm.

Traik Levhaları, Taraf İşaretleri, Dükkan Tabelaları

İran bilindiği üzere Farsça lisanını Arap alfabesiyle yazan bir ülke. Fakat resmi trafik levhalarının çok büyük kısmında ve metro duraklarında “İngilizce” olarak Latin alfabesi karşılıklarını görebilmeniz ulaşım ve yürüyerek gezme konusunda kıymetli bir yarar sağlıyor. Ayrıyeten müzelerde ve turistik yerlerde İngilizce açıklamalar, gördüğüm birçok yakın coğrafya ülkesine göre çok daha kâfi düzeyde diyebilirim. Lakin ülke gereğince turistik bir hale gelemediğinden cadde ve sokak üzerindeki dükkanlardaki yazılarda Latin alfabesiyle yazılmış açıklamalar çok çok az. Tebriz üzere Farsça’dan fazla Azeri Türkçesi konuşulan bir kentte de durum tıpkı. Bu nedenle bir dükkana girip birşey almak istediğinizde fiyatları tek tek sormak durumunda kalıyorsunuz. Bilhassa bu durum yemek yiyecek bir yer seçerken sorun oluyor. Dışarıdaki yazılar daima Farsça olduğundan tam olarak ne sattıklarını anlamıyorsunuz. Lokantaların birçok neyse ki İngilizce menüye sahip lakin çok büyük olmayan restoranlarda ve fast food yerlerinde yemek belirlemek biraz güç olabiliyor, bilhassa benim üzere ‘şu yemekte ne var, şu yemek nasıl’ üzere sorularla garsonlarla muhatap olmaktan hoşlanmıyorsanız. Fast food’cularda hamburger, çizburger üzere üniversal yemeklere talim etmek gerekebiliyor.

Aklıma gelenler bunlar, daha geldikçe de müellifim. Yazdığım uzun ihtarlar gözünüzü korkutmasın, Türkiye’ye çok benzeyen bir ülke olmasından dolayı ülkenin sistemine kısa müddette alışacağınızı düşünüyorum.

İletişim

Bu yazıyla ilgili sorularınızı, yazıya yorum yaparak bana iletebilirsiniz. Fakat sizden ricam, evvelki yorumları da okumanız, tahminen de birebir soru evvelce sorulmuştur.