Göz Önünde Olmayan Bir Başkent – Varşova’da Gezilecek Yerler

Son güncelleme tarihi: 6 Ekim 2019

Son Orta Avrupa seyahatimde Polonya’nın başşehri Varşova’ya gitmeden evvel bir çeşit ‘Ankara tipi başkent’le karşılaşacağımı sanıyordum bir Ankaralı olarak, hele ki kente geldiğim otobüsün bizi hafif yağmurlu bir sabahın köründe, azıcık kent dışında, yüksek toplu konutların ortasında bir yerde indirmesiyle bu beklentim pekişmişti. O denli değilmiş, çok yepyeni olmamakla bir arada gezilecek yerleri olan, ulaşım ağı âlâ, hele hava uygunsa yalnızca yürümesi bile keyifli bir kent. Önden şu bilgiyi vereyim, ben Varşova’ya gittiğimde (2017 Nisan) 1 Polonya zlotisi yaklaşık olarak 90 kuruşa eşitti, verdiğim fiyatları ona nazaran hesaplayabilirsiniz. Verdiğim bilet fiyatları ise 1 tam bilet fiyatı müzeler için, 26 yaşın altında öğrenciyseniz daha da ucuza gelir.

Varşova’ya nasıl gidilir?

Polonya’nın ortasında, Wisla ırmağının üzerinde bulunan Varşova’ya Türkiye’den havayoluyla direkt gitmek için THY ve Polonya’nın havayolu şirketi LOT seferler düzenliyor. Avrupa’nın öteki kentlerinden gelmek için de otobüs ve trenler mevcut. Lakin otobüs ucuz ve geceyi araçta geçirme imkanı da veriyor. Budapeşte’den, Viyana’dan, hatta Berlin’den otobüs seferleri var, bu manada Polski Bus’ı önerebilirim örneğin. Ayrıyeten Ryan Air, Varşova’nın küçük havaalanı olan Modlin’e Avrupa’nın birçok yerinden gidiyor.

Avrupa Birliği üyesi olarak Schengen bölgesinde bulunan Polonya’nın başşehrine gidebilmeniz için geçerli bir Schengen vizesine sahip olmanız gerekiyor doğal. Ankara’daki Polonya Büyükelçiliği’nden Polonya Vizesi alma sürecimi anlatan yazıya da göz atabilirsiniz.

Varşova’da gezilecek yerler

Varşova’nın turistik merkezi, tıpkı Krakow’da olduğu üzere kentin tarihi kısmı (old town yahut stare miasto). Anlatacak fazla birşey var mı bilmiyorum, Sigismund heykeli, içinde kocaman.bir müzenin bulunduğu, ayaklanma sonrasında büyük kısmı havaya uçurulmuş, sonra tekrar yapılmış kalesi, dar sokakları ve bol ölçüde ikramlık eşya dükkanlarıyla alışık olunan şekilde bir Old Town’a sahip.

Old town’ı çevreleyen kale ve içindeki bugün müze olmuş Kraliyet Sarayı (Zamek Królewski), Varşova’nın en görülesi yerlerinden. Varşova Ayaklanması’ndan sonra Naziler tarafında önemli bir bombardımana maruz kalmış ve yıllar içinde yine yapılmış bu kale. İçeride önemli bir koleksiyon var, en pahalı kesimler ise 2 Rembrandt tablosu. Fotoğraftan çok anlamamakla birlikte Çerçeveki Kız (The Girl in a Picture Frame) tablosunu unutmadım mesela. Burayı atlamamanızı öneririm. Giriş 30 zloti.

Oralara gitmişken Old town’a yakın Piłsudski Meydanı’na da uğrayabilirsiniz. Kocaman bir haç göreceksiniz öncelikle, burası Papa 2. Jean Paul’un 1979’da Polonya’ya yaptığı birinci ziyarette yaptığı tarihi konuşmanın gerçekleştiği yer. Kendi memleketi olmasından öte, bir Doğu Bloğu ülkesine bir Katolik önder olarak, Papa olarak yaptığı ziyaret, şu anda çok değerli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Tam karşıda neredeyse her Avrupa ülkesinde olan ‘Meçhul Asker Anıtı’ bulunuyor, anıtta nöbet tutan askerler ortada turistik gösteriler sergiliyor. Daha geride ise bir park var.

Polonya tarihinin en kritik olaylarının başında gelen 1944 Varşova Ayaklanması, Varşova’nın en kıymetli müzesi diyebileceğimiz Ayaklanma Müzesi’nde (Muzeum Powstania Warszawskiego) detaylı bir biçimde işleniyor. Varşova, tıpkı Polonya’nın büyük kısmı üzere, 5 yıldan uzun müddet Alman işgali altında kaldığından 2. Dünya Savaşı’na ilişkin çok fazla müze ve anıt görmek olağan burada. Ayaklanmaya giden süreç ve Naziler’in işgal yılları, ayaklanmanın birçok detayı müzede bulunuyor. Elbette Polonya resmi tarihiyle birebir lisanda, kahramanlık öyküleriyle paralel bir formda olaylar anlatılıyor, lakin 2 ay süren ayaklanmanın savaşın mukadderatında kıymetli bir yeri olduğu (ya da ayaklanmayı bastırmalarının bu kadar uzun sürmesinin Almanya’nın ne kadar güç kaybettiğinin net bir göstergesi olduğu) günümüzde tarihçilerin kabul ettiği bir gerçek zannediyorum. Müzede çok sayıda öğrenci kümesi gördüm, en azından Polonya’nın resmi tarihinde ne kadar kıymetli bir olay olduğunun delili diyebiliriz. Girişi 20 zloti. Ayaklanma müzesi demişken, kentte bir de Yahudi Ayaklanması Müzesi var (POLIN), merak edenler, vakti çok olanlar düşünebilir.

‘Ulusal müze’ ismi bende siyasi tarihe dair çağrışımlar yaratmıştı, fakat burası (Muzeum Narodowe w Warszawie) aslında sanat galerisi üzere. Kilise tabloları ve üç kanatlı panellerden (triptych) Polonya’dan çıkmış ünlü ressamların yapıtlarına, geniş bir koleksiyon sergileniyor. Tek bir oda ise büsbütün Polonya’nın en büyük ve en meşhur tablosu olan Jan Matejko’nun ‘Grunwald Savaşı’na ayrılmış. (1410 Grunwald Savaşı biliyorsunuz Polonya-Litvanya ordularının Prusya şovalyelerini mağlup ettiği meşhur bir savaş ve ülkenin en büyük gurur kaynaklarından biri. Hatta Naziler Krakow’u işgal ettiğinde kentteki Grunwald anıtını patlatmışlar, savaştan sonra Polonyalılar yepyeni sadık kalarak birebir heykeli birebir yere tekrar dikmiş). Giriş 15 zloti.

Bir mühlet ülkenin kraliyet ailesine evsahipliği yapmış Wilanów Sarayı da görülebilecek yerler ortasında. Varşova kent merkezinden kalkan belediye otobüsleriyle (örneğin 116 numara) yaklaşık 25 dakikada Wilanów kasabasına ve saraya varılıyor. Barok stilde inşa edilmiş, şık bir saray olan Wilanów’da tekrar süslü püslü odalar, tavan süslemeleri ve refah göstergesi koleksiyonlar bulunuyor. Sarayın ardında farklı bir biletle girilen bahçelerde ise değişik formlarda kesilmiş ağaç ve yeşillikler var. Lakin vaktiniz bolsa bahçelerde oyalanın derim naçizane, yoksa yalnızca saray kâfi. Saray bileti 20 zloti.

Polonya’nın medar-ı iftiharlarının başında gelen bestekar ‘Fryderyk’ Chopin ismine da bir müze var Varşova’da. Aslında müze olarak çok başarılıydı lakin açıkçası beni pek tatmin etmedi. Özel hayatından, bayanlarla ilgilerinden, Avrupa’nın birçok yerine yaptığı seyahatlerden bahsedilen, kimi müziklerinden ve özel eşyalarından (son piyanosu gibi) örneklerin bulunduğu müzeye, klasik müzikle ve merhum besteciyle nitekim ilgiliyseniz ya da müze olsun da çamurdan olsun fikriniz varsa gidin diyeceğim. Konsepti daha âlâ düşünüp o denli gitmeliydim, benim yanlışım. Giriş fiyatı de 17 zloti.

Hayatımda gördüğüm birçok mezarlık içinde en etkileyici mezarlıklar ortasına Varşova’daki büyük Yahudi Mezarlığı’nın (Cmentarz żydowski) girdiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Şöyle bir durum var, Yahudiler’in Polonya üzere Orta Avrupa ülkelerinde yüzyıllar öncesine dayanan varlıklarına dair birçok kitap okuyup sinemalar izlemiş, müzelerde anlatılanlara kulak vermiş olsanız bile bu durumu en net göreceğiniz yerler Yahudi mezarlıkları olacaktır kanımca. Kraków’dakine girme fırsatı bulamayıp yalnızca dışarıdan bakmakla yetinmiştim, lakin Varşova’da Okopowa Caddesi’nde yer alan mezarlığa gittim. Kapıya yakın yerlerde yeni mezarlar var, klasik Yahudi imgeleriyle dolu, sıkışan eller falan filan. Lakin biraz iç kısımlara ilerledikçe mezarlığın ne kadar eski olduğunu anlıyorsunuz. İbranice (ya da muhtemelen Yidiş dilinde) yazılı binlerce mezar taşının 120-130 yıl, tahminen daha da eski olduğunu varsayım ediyorum, hakikaten Latin alfabesiyle yazılmış mezar taşlarının en eskileri 20. yüzyılın başlarına aitti. Natürel ki Yahudi tarihine ilişkin yerler üzere burada da için düzenlenmiş seyahatlerle İsrailli gençlere rastlıyorsunuz. Unutmadan, giriş maalesef fiyatsız değil, mezarlığın bakımı ve korunması ismine 10 zloti bir ‘bağış’ yapıyorsunuz makbuzu karşılığında.

Varşova’da uzun vakittir açılması planlanan kapsamlı Polonya Tarihi Müzesi, kimi internet haritalarında gözükse de inşaat şimdi bitmedi, 2018’den evvel açılması beklenmiyor. Bir yerlerde görürseniz boşuna gitmeye kalkmayın.

Özetle kentin görülebilecek turistik yerleri Wisla ırmağının batısında konuşlanmış durumda. Görmek için doğuya da geçebilirsiniz lakin fazla turistik yer yok, bu manada Kiev’e benziyor. Futbola ya da sportif yerlere meraklıysanız Polonya’nın 2012 Avrupa Şampiyonası için inşa ettiği muhteşem çağdaş Ulusal Stadyum’a (PGE Narodowy) uğrayabilir, şanslıysanız benim kaçak göçek tribünlerine de çıkabilirsiniz. Ayrıyeten dışında çok keyifli bir ortam var, parklarda gezenler, paten yapanlar, hatta o cumartesi gününe mi hastı bilmiyorum lakin tam bir üniversite şenliği imajı buldum karşımda. İçki ve fast food yemek satan otomobiller ve dayanılmaz bir genç kalabalığı içinde pek hoş birkaç saat geçirebilirsiniz. Lakin dediğim üzere bana mı denk geldi, yoksa her hafta mı var ona emin değilim. Rastgele bir tertip bulamadım yaptığım araştırmalarda. Tam ırmak kenarında olduğu için oradaki kumlarda güneşlenmek de mümkün, lakin suya giren kimseyi görmedim.

Yeme içme konusunda teklifte bulunacak kadar yöresel lezzet peşinde olmadığımdan, genelde bu kısmı boş geçerim yazdığım yazılarda. Lakin Kraków’a başka bir yazı yazmadığımdan buraya sıkıştırayım, Polonya’ya giderseniz kesinlikle ‘Zapiekanka’ yiyin. Genelde yol kenarı küçük büfelerde yapılıp satılıyor, bir çeşit pizza üzere, ancak gereçlerin baget ekmeğin dikey biçimde ortadan ikiye yarılmasıyla elde edilen kısmının üzerinde olduğunu düşünün. Tıpkı pizza üzere farklı çeşitleri var, ben çok sevdim. Ayrıyeten ‘Żurek’ isminde yumurtalı ekmekli bir çorbaları var, o da kötü değil, helal yemek aramayanlar için.

Varşova’da Ulaşım
Varşova’yla ilgili belirtmem gereken noktalardan bir tanesi de ulaşım sistemi. Ankara metrosuna çok benzeri, iki çizginin tek noktada (Świętokrzyska, merkezi yerlerden biri) kesiştiği bir metro sistemi var Varşova’nın da. Lakin kentin büyük kısmını kapsıyor. Kent içinde otobüsler de çokça kullanılıyor. Metro ve otobüslerde benzeri bir halde, 20 dakika yahut 75 dakika geçerli bilet çeşitleri var. Kısa bir aralığa gidecekseniz, 20 dakikalık bilet işinizi görür (3.40 zloti) lakin uzun aralarda denetime denk gelirseniz cezayı kesiyorlarmış. Ben metroda yahut otobüste rastgele bir denetime rastlamadım lakin Polonyalı görevlilerin bu mevzuda çok arandığını, buldukları fırsatı hiç affetmediklerini duymuştum gitmeden. Yeniden de mesela ben Wilanowska’ya giderken 25 dakikalık yol için 4.40’a 75 dakika bileti alıp otobüs içinde onaylatmıştım tam bir önlemli turist üzere, fakat binen yolculardan çok azının bilet okuttuğuna şahit olduğumu da belirteyim. Siz yeniden de önlemli olun alışılmış ki.

Ben Varşova’yı gezmekten genel olarak keyif aldım. Pozisyon olarak dezavantajı, Budapeşte-Kraków-Viyana-Bratislava bölgesine zıt bir yerde bulunması, fakat yolunuz düşerse 2 gün ayırabilirsiniz. Kraków üzere değil ancak yeniden de hoş, “ben buraya neden geldim” diye sordurmayacak bir yer olduğunu düşünüyorum kendi adıma.

İletişim

Bu yazıyla ilgili sorularınızı, yazıya yorum yaparak bana iletebilirsiniz. Fakat sizden ricam, evvelki yorumları da okumanız, tahminen de tıpkı soru evvelden sorulmuştur.