Balkanlarda Otobüsle Sınır Geçişleri – Bölüm 2

Son güncelleme tarihi: 31 Temmuz 2019

Ön bilgi: Aldığım sayısız sorunun akabinde zarurî bir açıklama yapıyorum. Ben seyahat danışmanı değilim, bu yüzden lütfen “şu tarihte şu ülkeye gideceğim, oradan şuna gideceğim, şu hudut kapısında sorun olur mu” tipi sorularınızı yanıtlayamayacağım. Yazının içinde bildiğim, karşılaştığım her şeyi anlatıyorum aslında. Bilginize.

Geçmiş vakitte yazdığım Bosna Hersek – Hırvatistan hudut geçişleri yazısıyla ilgili çok fazla ileti aldım. Natürel bunların neredeyse tamamı Hırvatistan’a kaçak yollardan girebilme konusunda teklif isteyen mesajlardı, ben o formda gitmediğim için haliyle yardımcı olamadım. 2. Balkan seyahatimin akabinde tekrar de hudutlarda yaşadıklarımı kısaca paylaşmak istedim, her ne kadar herhangi bir Avrupa Birliği ülkesine geçmemiş olsam da.

Makedonya, Karadağ ve Sırbistan’ı gördüğüm bu seyahatte 3 kere gece otobüsüne binip 1 yahut daha çok sefer hudut geçişi yaptım. Birincisi Üsküp’ten Podgorica’ya yaptığım seyahatti. Üsküp zati Kosova’ya çok yakın olduğundan Üsküp otobüs garından (Transporten Centar) minibüse bindikten yaklaşık 45 dakika sonra hududa varıyorsunuz. Hududa varınca içerideki herkesin kimlik ve pasaportları toplandı. Kalabalık olmadığımızdan işler kısa sürdü, 15 dakikada Kosova hudut kapısına geçtik. Elezhan yahut Hani i Elezit kapısında Kosova polisi pasaportları topladı. Makedonya çıkışı için mühür vurulmadı, fakat Kosova girişinde Kosova mührü vurulmuştu. Aracımız direkt Karadağ’a geçmek yerine bir de Arnavutluk topraklarına girdi, burada bir defa daha denetime girdik, akabinde pasaportlarımız bize gelmeden Karadağ’a girdik. Pasaportlarımız geldiğinde Arnavutluk mührü yoktu, Karadağ giriş mührü vardı.

İkinci seyahatim Podgorica’dan Belgrad’a oldu. İki ülkenin iki hudut kapısında geçirdiğimiz toplam müddet 50 dakika civarındaydı. Geçmiş deneyimlerime kıyasla kısa sayılabilir fakat birinci kere burada otobüsün içinin mecnun üzere arandığını gördüm. Evvel Karadağ, sonra Sırp polisi otobüse girip yalnızca pasaportları almakla kalmadı, otobüsün içini bayağı ayrıntılı bir halde aradı. Üst bagajları, insanların el çantalarını önemli ciddi karıştırdılar. Herhalde şüphelendikleri birkaç kişiyi de dışarı aldılar (ben son derece Ortadoğulu tipimle nasıl polislerin kuşkusunu çekmedim, hala şaşkınım). Ortalardaki konuşmaları anlamadım fakat ‘sigara’ üzere birkaç sözcüğü çözdüm. Sanki otobüste sigara vs. üzere kaçak mal mı arıyorlardı, onu bilemiyorum. Fakat bana yönelik rastgele bir soruşturma olmadı. Pasaportuma yalnızca Sırbistan giriş mührü vuruldu (Gostun).

Son otobüs seyahatim, Belgrad’dan Türkiye’ye dönüş uçağım için Üsküp’e gittiğim seyahatti. Niş Ekspres’in otobüsünde birçok kişi Niş’te inince otobüsümüzde Makedonya’ya geçen yalnızca 4-5 kişi kalmıştı, bu yüzden Sırbistan çıkışında daima bir arada otobüsten indik. Benim dışımda herkes kimlikle geçiyordu, tek pasaport bendeydi. Sırbistan hudut memuru pasaportumu incelerken hangi hudut kapısından ne vakit ülkeye giriş yaptığımı sordu, Gostun mührünü gösterdim. Biraz seyahat maksadımla ilgili sorular sordu. Ve pasaportumu karıştırırken Kosova mührünü gördü. Son derece meraklı ve kuşkularını aşikâr eden bir sesle “Kosovo?” dedi. Bunu derken eline meşhur ‘iptal’ mührünü almıştı bile. Makedonya’dan Karadağ’a geçerken otobüsün oradan geçtiğini, Kosova’da kalmadığımı anlattım. Esasen Sırbistan’a 3. bir ülkeden yaptığım girişi belgeleyen mühür meydandaydı, iptal mührünü basmadan pasaportumu geri verdi. Bu açıklamalarıma gerek bile yoktu elimde Sırbistan giriş mührü olduğundan. Makedonya kapısında da rastgele bir mühür vurulmadı. Böylelikle 1 hafta içinde 10. pasaport denetiminden de geçmiş oldum.

Daha evvelki Bosna-Hırvatistan seyahatlerimde vakit zaman denk gelmiştim, bagaja çanta koyarken ekstra para isteyebiliyorlar. Hırvatistan’da 8 kuna (yaklaşık 1 €) istemişlerdi mesela. Bu seyahatimde Makedonya’da almadılar ancak Karadağ ve Sırbistan’da istediler. Karadağ’da tekrar 1 € verdim. Sırbistan’da 150 RSD istediler, üzerimde gereğince dinar olmadığını söyleyince bagaja almadılar, yanında götür dediler. Otobüs boştu esasen, biraz canıma minnet oldu bu.

Sırbistan-Kosova Geçişi Hakkında

Anlattıklarım ne demek istiyor, onları biraz açıklamaya çalışayım. Öncelikle şu Kosova-Sırbistan mühür savaşına biraz açıklık getireyim bilmeyenler için. Bilindiği üzere Kosova 2008’de Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etti. Ortalarında Türkiye’nin ve kimi AB ülkelerinin de bulunduğu kimi ülkeler bu bağımsızlığı tanıdı. Lakin elbette Sırbistan tanımadı, Sırbistan’daki bütün haritalarda, magnetlerde Kosova Sırbistan’a dahil gösteriliyor. Birçok duvarda, yolda spreyle yazılmış “Kosovo je Srbija” (Kosova Sırbistan’dır) tipi yazıları çokça görüyorsunuz aslında. Bu nedenle Sırbistan’a Kosova üzerinden girmek isteyen bizim üzere 3. ülke vatandaşları sorun yaşıyor. Sırp yahut Kosova vatandaşları için sorun yok, kimlikle iki tarafa da geçebiliyorlar. Olayın özü şuraya dayanıyor, Sırbistan hala Kosova’yı kendi toprağı olarak kabul ettiğinden Kosova üzerinden Sırbistan’a geçtiğinizde misyonlu Sırp memurları, pasaportunuzda bir ‘Sırbistan’ giriş mührü görmek istiyor. Lakin pasaportta yalnızca Kosova mührü varsa ülkeye nereden girdiğinizi ‘kestiremiyorlar’ ve ülkeye sokulmuyorsunuz. Sırbistan’a bu sebeple öbür bir ülke üzerinden, Makedonya olur, Karadağ olur, Bulgaristan olur, bağımsızlığı Sırbistan devleti nezdinde tanınmış bir ülkeden geçmeniz gerekiyor. Kosova-Sırbistan hudut kapılarında geri çevrilenler bu söylediğim ülkelere yönlendiriliyor.

Ben bu konuyu bildiğim için Sırbistan’a birinci girişi Karadağ’dan yapacak halde planlarımı evvelden belirlemiştim. Bu yüzden Karadağ’dan Sırbistan’a Gostun hudut kapısından girerken rastgele bir sorun yaşamadım. Birebir biçimde Sırbistan’dan çıkarken Kosova mührümü Sırp memur görmüş olsa da yeniden sorun çıkmadı. Kıymetli olan, son 3 ay içinde vurulmuş, geçerli bir Sırbistan giriş mührünü pasaportunuzda gösterebilecek durumda olmanız. Siz seyahat planınızı yaparken kesinlikle bunu göz önünde bulundurun, gereksiz bir sıkıntıyla karşılaşmak istemiyorsanız Kosova’dan direkt Sırbistan’a geçmeye çalışmayın.

2. konu, pasaportlardaki mühürler konusu… Üstte anlattığım üzere bu eski Yugoslavya ülkelerinden (Arnavutluk hariç) birçok defa kapıdan girip çıkmama karşın hiç çıkış mührü vurulmadı, yalnızca vakit zaman giriş mühürleri vuruldu. Buradan da bu ülkeler ortasında bir çeşit hudut geçiş mutabakatı olduğunu, bir eski Yugoslav ülkesinden öteki bir eski Yugoslav ülkesine geçerken çıkış mührü vurulmadığını, -eğer son 3 ay içinde giriş çıkış yaptıysanız- bir öbür eski Yugoslav ülkesine girerken giriş mührü de vurulmadığı sonucuna vardım. Kosova mührü tek istisna oldu, nedenini bilmiyorum. Fakat burada istisna kaideyi bozmuyor desem yeridir. Yeniden de bu cins bir Balkan gezisi, pasaportunuzu bayağı karman çorman edecektir zira buralardaki memurlar boş buldukları yere mührü yapıştırıp geçiyor.

3. olarak da, 1. açıklamada belirttiğim konularla alakalı bir diğer mevzuya değinmek isterim. Sırbistan’da kaldığım hostellerde, epey detaylı ve sorgulu bir check-in sürecine maruz kaldım. Hosteldeki misyonlu pasaportunuzdaki geçerli Sırbistan giriş mührünü kesinlikle görüyor, ülkeye hangi kapıdan girdiğinizi anladıktan sonra bilgisayarlı sisteme giriş kapınızı, giriş tarihinizi ve öbür pasaport bilgilerinizi kaydediyor. 2 farklı kentte 2 farklı hostelde kaldım ve 2 seferde de bu süreçler titiz bir biçimde tekrarlandı. Belgrad’daki hostelde süreçlerin yapıldığı bilgisayarın ekranını görme fırsatı buldum, benden evvel girişi yapılan 20 kişinin 15 tanesi falan Suriye uyrukluydu. Bu çok denetimin nedeni de Suriyeli göçmenler olsa gerek. Zati Belgrad’daki otobüs garının çabucak yanındaki parkta ‘çimlere basmayınız’ yazısının Sırpça, İngilizce ve Arapça yazılması, benim açımdan aydınlatıcı olmuştu.

Özet geçersem, eski Yugoslav ülkelerinden AB’ye girmiş Hırvatistan ve Slovenya’yı saymazsak bu ülkeler ortasında otobüsle geçişler pek rahat ve imkanlı. Yalnızca Kosova-Sırbistan gerginliğini aklınızda bulundurun, gereksiz bir kaygıyla karşılaşmayın.

İletişim

Bu yazıyla ve öbür yazılarımla ilgili her türlü sorunuzu, yazıların altına yorum yaparak bana iletebilirsiniz.