Gezmek yerine koşmak ve biraz bürokrasi

Zamanında Haruki Murakami’nin Koşmasaydım Yazamazdım isimli bir kitabını okumuştum. Kitapta Murakami, maraton koşularına hazırlık sürecini ve uzun ara koşularının profesyonel ve özel hayatında ne büyük bir yeri olduğunu anlatıyordu bu kitabında. Ki kendisi birçok yol maratonu ve birkaç ultra maraton koşmuş bir insan. Her yıl tertipli olarak bir maraton bitiriyormuş. Şahsen ben de 2 maraton tamamlamış biri olarak bunun ne kadar sıkıntı bir şey olduğuna şahitlik edebilirim.

Covid-19, tüm dünyada milyarlarca insanın hayatını geri dönülmez formda etkilerken, herkes kendine nazaran bir başa çıkma metodu arıyor. Bilhassa benim üzere, eski olağanda daima yeni yerler görmek için fırsat kollamış biriyseniz. Bütün bu kısıtları, yasakları ve sıkışmışlığı kabullenmek dışında pek bir dermanın görünmediği bu ortamda, en güzeli kendimize birtakım uğraşlar bulmak, güya bütün bunlar hiç yaşanmadı da “ben de zati tam bunları yapacaktım, esasen ne vakittir meskende oturamıyor, kendime vakit ayıramıyordum” üzere düşünmek herhalde. Kendimizi kandırmanın bir öbür formu, insanı rahatlıkla buhrana itecek bütün bu yaşananlarla başa çıkmakta yararlı oluyorsa, olabilecek en suçsuz formuna bürünüyor bence.

Koşmanın anlamı

Benim için koşmak yeni birşey değil. Birinci defa 9 yaşımdayken bir koşu aktifliğine katılmıştım. 1 kilometre yarışıydı. Beni koşuya sokan öğretmenlerin beklentilerinin ötesinde bir derece elde etmiştim. Benim koşma huyum olmadığından, haliyle beklentim de yoktu. Ancak karşılaşma düzeyinde devamı gelmedi. Yıllarca rastgele bir yarışa katılmadan, yalnızca kendi vakitlerimi tutup kendime nazaran rekorlar kırarak koştum.

Son 4-5 yılda fırsat buldukça katıldığım çeşitli koşulardan büyük zevk alıyorum. Savlı olmasam da, nizamlı idman yapmasam da, Murakami’nin anlattığı üzere maratona uygun bir hayat sürmesem de o ortamda bulunmak ve kendime nazaran bir dereceyi kovalamak hoşuma gidiyor. Bilhassa farklı yerlerde yapılan yarışlara katılıp, bunları fırsat bilerek yeni yerler görmeye çalışmak da gayelerim ortasına eklendi. Yani bir bakıma, sevdiğim iki şeyi birbirine bağlayarak bir taşla iki kuş vurabilmek için ayarlamalar yapmaya çalışmak da diyebiliriz buna. Bu nedenle 2019’da esasen gezmeye gittiğim Vilnius‘ta, tesadüfen haberdar olduğum Run Vilnius aktifliğiyle bir anda kendimi 21 km koşarken bulduğum gün benim için çok özeldir.

Tabii 2020’nin bilhassa ikinci yarısındaki yarışların pandemiye kurban gitmesiyle 2021 koşu takvimleri hayli temkinli bir biçimde ilerliyor. Yapılması mutlaklaşan koşu sayısı hayli az denebilir. Yılın sonuna hakikat ertelenmiş koşular da var, lakin birçok tertip, son ana kadar kesin bir karar açıklamaktan çekiniyor.

Bütün önlemlere karşın hala pandemi muhakkak bir süratle yayılmayı sürdürürken eldeki seçenekleri uygun kullanmak gerekiyor. Şu kaidelerde, hele ki diğer bir kente, koşmaya gitmenin manası daha farklı, daha ağır. Bir yarıştan çok farklı birşey yapmak için bir araç, görünüm değişikliği için kusursuz bir mazeret, giderek sıradanlaşan hafta sonlarını beklenir kılan yenilikler adeta benim için.

O yüzden üst üste iki haftasonunda evvel Antalya’da Runatolia, sonra da Selçuk’ta Efes Ultra tertiplerinde koşmak bana eziyet üzere görünmedi hiç. İkisi için de kaydımı birkaç ay öncesinden yapıp uçak biletlerimi evvelden ayarlarken, koşuların iptal edilmesi, bu yüzden de uçak biletlerini değiştirmekle uğraşma ihtimali bile beni korkutmadı. Ankara’dan biraz uzaklaşıp öteki bir yer görmek için biraz rahatımın bozulması gerekiyorsa, ‘öyle olsun’ demeye hazırdım.

Runatolia’ya katılanlar biliyorlar, söylediklerine nazaran tertip evvelce belirlenen koşu tarihinin değişmemesi için büyük efor sarfetmiş ve bunu da başarmış. Lakin koşu gününün sokağa çıkma yasaklarıyla örtüşme ihtimali yüksekti tekrar de. Seyahat yasağı olmasa da, diğer kentlerden kalkıp Antalya’ya gelmiş insanların, sokakta polis tarafından çevrilip mağdur olmaması için buldukları tahlil ise “ferdi atlet lisansı” alınması olmuş. Bu lisansı gösterince sokaklarda dolaşılmasına, idman yapılmasına müsaade verilecekmiş. Göğüs numarası da tıpkı fonksiyonu görecekmiş gerçi lakin şimdi almamış olanlar için, ekstra bir müdafaa kalkanı olarak düşünülmüş.

Ben de yalnızca bu yarışta değil, sonraki yarışlarda da yararı olabileceğini düşünerek lisans almak için çalışmalara başladım. Şu işe bakın ki tam o haftadan geçerli olmak üzere devlet, haftasonu kısıtlamalarını muhakkak ölçüde kaldırınca lisans almam, manasını kısmen yitirdi. Aslında yasakların devam ettiği pazar günleri ne Antalya’da, ne de İzmir’de hiçkimse yolumu kesip orada ne aradığımı sormayınca biraz beyhude bir efor mı harcadım diye düşünmedim değil.

Yine de yazının bu noktasında nasıl ferdi atlet lisansı çıkarılacağını anlatmak istiyorum, yazının kalanıyla ne kadar uyumsuz olsa da bunu yapacağım zira tahminen de bütün yazdıklarımın insanlara en çok yararı dokunacak kısmı burası olacak. Bilhassa Ankara’da yaşayanlara yardımcı olacağını düşünüyorum, fakat prensipte başka kentlerde yaşayanlar da faydalanabilirler.

Öncelikle ferdi atlet lisansını “atletizm” sporu için almak gerektiğini, kayıtlara geçmesi için söylemiş olayım. Diğer sporlar için de lisans alınabiliyor ve hepsinin değişik fiyatları var. Atletizm ferdi lisansı fiyatsız veriliyor.

Ferdi atlet lisansı bürokrasisiyle mücadele

Lisans alma sürecine geçmeden evvel, Gençlik Spor Vilayet yahut İlçe Müdürlüklerinden ferdi sportmen lisansı almak için gereken dokümanları listeleyeyim.

1. Nüfus cüzdanı fotokopisi
2. 2 adet fotoğraf
3. Sağlık raporu
4. Ferdi lisans müracaat formu

Görüldüğü üzere çok fazla evrak istenmiyor. Nüfus cüzdanı ve fotoğraf kolay, müracaat formunu da lisans almaya gittiğinizde veriyorlar. Evvelden halletmek isterseniz benim üzere GSB sitesinden indirip çıktısını aldıktan sonra doldurabilirsiniz de. Burada asıl zorlayıcı kısım sıhhat raporu oldu.

Aslında tanıdığınız bir doktor varsa veya çalıştığınız kurumda bulunan şirket doktoru ile muhabbetiniz yeterliyse sıhhat raporunu hiç uğraşmadan alabiliyorsunuz. Fakat bu ikisine erişiminiz yoksa, sıhhat raporu için biraz acı çekmeniz gerekebiliyor. Kendimden biliyorum.

Ben birinci olarak bahtımı aile hekimimde denedim. Vermeyebileceğini iddia ediyordum, gerçekten doktor daha kapısından içeri adımımı atmadan raporu veremeyeceğini, Kent Hastanesinin Spor Hekimliği kısmına gitmem gerektiğini söyledi. Spor Hekimliği olmayan hastanelerde birkaç farklı kısma gitmek gerektiğinden en garanti yol buymuş.

Bildiğiniz üzere devlet hastanelerinden randevu almak için MHRS kullanılıyor. Bu siteden Ankara’daki Spor Hekimliği kısımlarını arattığımda sadece Ankara Şehir Hastanesi ve bir de 2 tane Eğitim Araştırma Hastanesi’nden randevu alınabildiğini gördüm.

Bilkent’teki Şehir Hastanesi Fizik Tedavi Hastanesinde 8.30’daki günün birinci randevusunu aldım. Doktor bana bakmaya geçmeden önce, Gençlik Spor Bakanlığı sisteminden sağlık raporu sevki yaratmamı istedi. Ayrıyeten istediği tetkiklerin listesini de bir kağıda yazıp elime tutuşturdu. Neyse ki GSB sistemine evvelce bakmıştım, e-devlet şifresi ile giriş yaptıktan sonra Sağlık İşlemleri>Sağlık Raporu için Sevk (Z02.05 Evrakı Almak İçin) sayfalarını takip ederek sevki telefondan hallettim. Sonra da tetkiklerimi yaptırdım. EKG, tansiyon, nabız, SpO2 değerlerime bakıldı. Doktor EKG’de küçük birşeyden emin olmak için beni Fizik Tedavi Hastanesinin Kardiyoloji kısmına konsültasyona yolladı, lakin önemli bir durum olmadığı anlaşılınca uzun beklemelerin akabinde “Sporcu lisansı almama mahzur bir durum olmadığını bildirir” sıhhat raporunu alabildim. Bu raporun tam ismi, Z02.5 kodlu Spora İştirak için Muayene raporu. Neredeyse bütün günümü yiyen bu işlerin akabinde, geriye sadece Gençlik Spor Vilayet Müdürlüğü’nden lisansı almaya gitmek kalmıştı.

İşin son kısmı, rapor almak kadar güç olmadı. Cebeci’de, Kıbrıs Caddesi’nin çabucak başında bulunan Ankara Gençlik Spor Vilayet Müdürlüğü’nün ek binasının çabucak girişinde yer alan lisans ünitesine bu 4 evrakla gitmeniz kâfi. Öğlenden sonra 13:30’da mesaiye başlayan vazifeliler, benden ve benim üzere koşu lisansı almaya gelmiş öteki şahıslardan dokümanları aldıktan 15 dakika kadar sonra üzerinde fotoğrafımın yapışık olduğu PVC kaplı, imzalı, mühürlü bir kağıt modülünden ibaret olan lisansı hazırlayıp verdiler. Rapor nedense yaklaşık 7 ay üzere bir müddet için geçerli olacak biçimde düzenlenmişti.

Pandeminin verdiği iki ders

Özellikle sıhhat raporu işlerinin gına getirdiği anlarda “neden bunlarla uğraşıyorum” fikrine kapılmadım değil. Ancak yeterlice sıradan bir hale gelmiş bir hayatın orta yerinde, daha ne kadar bu türlü gideceği benim denetim gücümün çok ötesine geçmişken, bize tanınan üç kuruşluk özgürlük alanını sonuna kadar kullanma talihinden vazgeçmek içimden gelmedi. Gezmeyi sevdiğim üzere koşmayı da çok seviyorum. Pandeminin verdiği en büyük derslerden biri de, “halen yapabiliyorken sevdiğiniz, yapmak istediğiniz şeyleri yapın” değil mi aslında? Bunu Antalya’da, Efes Antik Kenti’nde dolaşırken tekrar anladım.

Pandeminin bana verdiği ikinci ders de, bilhassa Efes Ultra’yı kendime nazaran başarılı sayılabilecek bir dereceyle bitirmem sayesinde farkına vardığım bir gerçek sayesinde oldu. Söylediğim üzere, koşmak uzun yıllardır hayatımın bir kesimi olsa da, hayatımda birinci kere sistemli olarak her hafta koşu idmanı yapabildiğim bir periyot geçirdim, bunda pandeminin büyük hissesi var. Kendi başıma yahut arkadaşlarımla yaptığım akşam içmeleri, pratikte imkansız hale geldiğinde, haftada en azından bir akşamı sokağa çıkma yasağı başlamadan koşabildiğim kadar koşmaya ayırdım. Biraz daha istikrarlı ve rahat koşabildiğimi üst üste 2 yarışta açık formda gördüm. Güzelimize gitmese de pandemi bize makul bir disiplini dikte ediyor (disiplin çağrıştıran şeyler olağan olarak pek sevilmez zati, askerlik gibi), ancak bundan kaçış yoksa şayet, bu doruktan inme disiplini gerçek şeyleri tekrar edebilmek için bir tertibe çevirmek gerektiğini anladım. Bu rezil 2020 ve sonrasındaki pandemi yılları bizim için mazi olduğunda, geriye dönüp baktığımızda düzgün hatırlayabileceğimiz birşeyler bulmak istiyorsak, bence bunun farkında olabilmemiz gerek. Yoksa hayatımızın bu yıllarının çöpe gittiği hissinden kurtulamayabiliriz.

Evet, koşmak gezmenin yerini tutmuyor, evet her türlü kısıtlama tepemizdeyken canımızın istediği birçok şeyi yapamıyoruz. Lakin şunu anladım, hiçbir pandeminin elimizden alamayacağı birşey varsa şayet, o da eldeki tüm imkanları zorlamak için duyduğumuz azim olmalıymış üzere hissediyorum artık.